Dr.Majid Dastani PT, Bcs,Msc, DPT

مهمترین علامت این شکستگی درد شدید در محل آرنج است. درد با حرکت آرنج و با فشار دادن محل شکستگی بیشتر میشود. فشار دادن به آرنج ممکن است موجب بهم خوردن قطعات شکسته شده و ایجاد صدا ( کریپتاسیون) کند.

 

شکل آرنج تغییر کرده و بعد از چند ساعت متورم میشود. خونمردگی در پوست آرنج از دیگر علائم این شکستگی است. به علت احتمال بالای آسیب عروقی و عصبی پزشک معالج وضعیت خونرسانی و عصبی اندام را بدقت معاینه کرده و در پرونده بیمار ثبت میکند.

 اگر بچه ای بدنبال زمین خوردن درد آرنج پیدا کند و نتواند آرنج خود را صاف کند باید حتما او را به پزشک نشان داد. تشخیص قطعی این شکستگی ها معمولاً با کمک رادیوگرافی و عکسبرداری از ناحیه آرنج صورت میگیرد.

 

                                 

شکستگی سوپراکندیلر آرنج بچه ها در پایین ترین قسمت استخوان بازو و درست بالای مفصل آرنج است. این شکستگی شایع ترین شکستگی آرنج اطفال بوده و معمولاً در بچه های با سن کمتر از ۸ سال دیده میشود.

 

این شکستگی یکی از خطرناک ترین شکستگی های مفصل آرنج هم هست چون میتواند موجب آسیب عروقی شود. علت ایجاد این شکستگی زمین خوردن بچه با دست است.

 

اگر بچه با کف دست زمین بخورد، قطعه پایینی به خلف (پشت) میرود. این نوع شکستگی را Extension type میگویند. اگر بچه با آرنج زمین بخورد قطعه پایینی شکستگی به جلو جابجا میشود. این نوع شکستگی را Flexion type میگویند

 

                                 

.

شکستگی های مفصل آرنج در اطفال جزو شکستگی های شایع است بطوریکه حدود ده درصد کل شکستگی های بچه ها را شامل میشود. شکستگی معمولاً به علت زمین خوردن بچه بوجود میاید.

 

در حین زمین خوردن، فرد بطور غیر ارادی دست خود را جلو میاورد. با برخورد کف دست به زمین نیروی کافی به دست و سپس به ناحیه آرنج اعمال میشود و موجب شکستگی میشود.

 

آناتومی مفصل آرنج

 مفصل آرنج از سه استخوان تشکیل میشود. در بالا قسمت پایینی استخوان بازو Humerus bone قرار دارد و در پایین قسمت بالایی دو استخوان ساعد یعنی زند زیرین و زند زیرین در تشکیل مفصل آرنج شرکت میکنند.

زند زیرین یا Ulna همان استخوانی است که در طرف انگشت کوچک دست قرار گرفته است و زند زبرین یا Radius استخوانی است که در طرف شست دست است. مفصل آرنج مثل لولا حرکت خم و باز شدن دارد یعنی فقط در یک جهت حرکت میکند.

 

                                 

درمان جراحی شکستگی مفصل آرنج در ناحیه سوپراکندیلر مانند هر عمل جراحی دیگر ممکن است با خطرات و عوارضی همراه باشد که مهمترین آنها عبارتند از :

 

عفونت محل عمل جراحی

عفونت محل عمل جراحی از عوارض نادر ولی مشکل زای درمان این شکستگی است. در مواردی که عفونت، استخوان را درگیر میکند درمان مشکل  میشود.

آسیب عصبی

 

ممکن است یکی از اعصاب آرنج بعد از شکستگی تا مدتی خوب کار نکند و موجب بیحسی و ضعف در ناحیه شود که معمولاً بعد از چند هفته بهبود میابد.

 

جوش نخوردن شکستگی

 

ممکن است حتی با وجود عمل جراحی، شکستگی جوش نخورد. علل این جوش نخوردن ممکن است رعایت نکردن دستورات لازم بعد از جراحی ، همراهی بیماری های دیگر مثل دیابت یا مصرف سیگار، باز بودن شکستگی یا عفونت در محل شکستگی باشد. اگر شکستگی جوش نخورد ممکن است به عمل جراحی دیگری برای تحریک جوش خوردن نیاز پیدا شود.

 

محدودیت حرکت آرنج

 

بعضی از بیماران بعد از درمان نمیتوانند آرنج خود را بطور کامل صاف کرده یا آنرا بطور کامل خم کنند. مقدار محدودیت حرکت باقیمانده به عوامل بسیاری از جمله شدت شکستگی و سن بیمار و نوع درمان و همکاری بیمار بستگی دارد.

 

تولید استخوان اضافه

 

گاهی اوقات بدنبال این دسته از شکستگی ها استخوان های اضافه در تاندون ها یا عضلات اطراف ارنج ایجاد میشوند. این استخوان ها گاهی موجب محدودیت حرکت آرنج میشوند.

 

در این صورت اگر محدودیت بوجود آمده زیاد باشد استخوان ها بعد از گذشت مدت زمانی توسط عمل جراحی خارج میشوند. متاسفانه احتمال عود این عارضه وجود دارد و برای کاهش احتمال عود معمولا عمل جراحی خروج این استخوان های اضافه با تاخیر انجام میشود.

 

پزشک معالج معمولا از داروهای خاصی جهت پیشگیری و ممانعت از ایجاد تشکیل این استخوان ها بعد از شکستگی استفاده میکنند.

 

 آرتروز یا استئوارتریت

 

ساییدگی مفصلی از دیگر عوارض شکستگی های سوپراکندیلر آرنج است. ممکن است این ارتروز موجب درد و محدودیت حرکت آرنج شود. البته وجود استئوآرتریت همیشه به معنای درد و محدودیت حرکت نیست و گاهی اوقات درفعالیت های روزمره بیمار مشکلی را بوجود نمیاورد.

 

                                 

به عنوان اولین اقدام، پزشک معالج کل اندام فوقانی بیمار را در یک آتل بلند میگذارد تا مانع از حرکت بیشتر قطعات شکسته شده شود. سرمای موضعی و بالا نگه داشتن اندام فوقانی از افزایش تورم بعد از شکستگی جلوگیری میکند. درمان این شکستگی ها به دو روش غیر جراحی و جراحی صورت میگیرد.

 

درمان غیر جراحی شکستگی

 

اگر قطعات شکسته شده مفصل آرنج در ناحیه سوپراکندیلر کاملاً بدون جابجایی باشند ممکن است درمان فقط بصورت استفاده از یک آتل باشد. در این حال پزشک معالج تا چند هفته بطور مرتب از آرنج بیمار هر هفته عکسبرداری میکند تا اگر شکستگی جابجایی پیدا کند متوجه آن شود.

 

اگر شکستگی آرنچ در این ناحیه تا چند هفته بعد از شروع درمان بدون جابجایی باقی بماند پزشک معالج بیمار را تشویق به شروع حرکت دادن مفصل آرنج میکند ولی تا مدتها به وی اجازه بلند کردن اشیاء را نمیدهد.

 

در این روش درمانی مفصل آرنج باید مدت طولانی بیحرکت بماند و همین بیحرکتی موجب میشود مفصل دچار خشکی شود. بعد از پایان بیحرکتی ، بیمار باید مدت طولانی نرمش های خاصی را انجام دهد تا دامنه حرکتی مفصل آرنج به حالت قبل از شکستگی برگردد. اگر در چند هفته ابتدای درمان غیر جراحی قطعات شکسته شده جابجا شوند بیمار باید تحت عمل جراحی قرار بگیرد.

 

درمان جراحی شکستگی مفصل آرنج در ناحیه سوپراکندیلر

 

در صورتیکه قطعات شکسته شده جابجا شده باشند درمان جراحی است. در اطاق عمل بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار گرفته و یا کل اندام فوقانی وی بیحس میشود.

 

پزشک جراح ارتوپد با شکافتن پوست و کنار زدن عضلات، محل شکستگی را در دید مستقیم خود قرار داده و پس از کنار هم قرار دادن قطعات شکستگی، آنها را به یکدیگر به توسط وایر یا پیچ و پلاک متصل میکند. زخم بسته میشود و تا مدتی کل اندام فوقانی بیمار توسط یک اتل محافظت میشود.

 

گاهی اوقات پزشک در حین جراحی عصبی را که از پشت آرنج عبور میکند و در این شکستگی ممکن است در خطر باشد جابجا کرده و آنرا چند سانتیمتر تغییر مکان میدهد.

 

گاهی اوقات پزشک ارتوپد برای دسترسی بیشتر به محل شکستگی و برای اینکه بهتر بتواند قطعات شکسته شده را ببیند و کنار هم قرار دهد مجبور میشود قسمتی از استخوان سالم آرنج را بشکند. در انتهای عمل جراحی این قطعه مجدداً در سر جای خودش با پیچ یا پین محکم میشوند.

 

گاهی اوقات اگر شکستگی خیلی خرد باشد و سن بیمار زیاد باشد پزشک معالج تصمیم میگیرد تمام قطعات شکسته شده را خارج کرده و مفصل آرنج را با یک مفصل مصنوعی جایگزین کند.

بازپروری یا فیزیوتراپی

 

 اگر درمان بیمار بصورت غیر جراحی بوده است بعد از چند هفته از شروع درمان نرمش هایی برای افزایش دامنه حرکات آرنج انجام میشود و سپس نرمش های دیگری برای افزایش قدرت عضلات به آن اضافه میگردد.

 

اگر درمان شکستگی ها قسمت پایینی آرنج با عمل جراحی باشد مفصل با مدت کوتاهی بیحرکتی دچار خشکی میشود. در این موارد حرکت مفصل آرنج باید خیلی زودتر از مواردی که درمان، غیر جراحی بوده است شروع شود.

 

در صورت درمان بیمار توسط عمل جراحی، معمولا حرکا آرنج روز بعد از جراحی شروع میشود. بیمار باید روز بعد از جراحی حرکات آرنج را در قالب نرمش هایی که از طرف پزشک داده میشود هر روز انجام دهد.

 

بسیار مهم است که این نرمش ها به دفعات مکرر در طول روز تقسیم شده و انجام شوند. این حرکات ابتدا باید با استفاده از قدرت عضلانی همان اندام انجام شوند. به این حرکات، حرکات اکتیو یا فعال گفته میشود یعنی بیمار با اراده خود شروع به خم و راست کردن آرنج خود میکند.

 

بعد از مدتی حرکات دیگری بصورت پاسیو اضافه میشود یعنی به بیمار آموزش داده میشود که با کمک فرد دیگری یا با کمک دست دیگر مچ دست آسیب دیده را گرفته و اندام آسیب دیده را بکشد تا آرنج باز شود.

 

 

 

بعد از مدتی دیگر نرمش هایی به بیمار آموزش داده میشود که به کمک آنها عضلات ناحیه بازو و ساعد تقویت شوند. انجام این حرکات و نرمش ها جرئی از روند درمان بوده و برای بهبودی حیاتی هستند.

 

بیمار نباید تا ۱۲-۶ هفته با دست طرف آسیب دیده اش چیزی را بلند کند. اگر برای بیمار تعویض مفصل آرنج انجام شده است باید تا آخر عمر رعایت کند از وزن خاصی بیشتر ( که پزشک معالج مقدار آنرا تعیین میکند) را با اندام آسیب دیده بلند نکند.

 

                                 

مهمترین علامت شکستگی سوپراکندیلر آرنج درد است. بیمار نمیتواند آرنج خود را حرکت دهد. تورم آرنج، خونمردگی، احساس ناپایداری مفصل و بندرت احساس لبه تیز استخوان شکسته شده در زیر پوست از دیگر علائم این شکستگی است.

 

 

معاینه

 

 مانند هر شکستگی دیگر پزشک ابتدا اندام را نگاه میکند تا علائمی مثل تغییر شکل ظاهری، تورم، خونمردگی، خراشیدگی یا زخم را ببیند.

 

پزشک از بیمار میخواهد تا مفاصل آن اندام را حرکت بدهد. آیا بیمار توانایی حرکت مفصل را دارد یا اینکه آیا این حرکات دردناک هستند. لمس محل شکستگی قسمت مهمی از معاینه پزشک است.

 

در حین لمس ممکن است لبه های شکستگی لمس شده و یا صدای بهم خوردن استخوان های شکسته شده لمس شود. مهمترین قسمت معاینه پزشک معاینه عروق و اعصاب ناحیه است.

 

شکستگی در این ناحیه ممکن است بطور خطرناکی به رگهای خونی تغذیه کننده ساعد و دست و یا اعصابی که از ناحیه آرنج عبور میکنند آسیب بزند. پزشک با دقت صحت کارکرد این عروق و اعصاب را بررسی میکند.

 

 

تشخیص شکستگی

 تشخیص قطعی شکستگی مفصل آرنج در ناحیه سوپراکندیلر با استفاده از رادیوگرافی ساده است. گاهی اوقات پزشک ارتوپد برای بررسی بیشتر محل شکستگی و برنامه ریزی برای درمان از سی تی اسکن استفاده میکند.

 

                                 

ایجاد شکستگی قسمت پایینی استخوان بازو در مفصل آرنج : دو مکانیسم عمده در شکستگی دخالت دارند:

 

 ضربه مستقیم

 

مثل زمین خوردن در حالیکه آرنج خم شده است و در حین زمین خوردن آرنج مستقیما به زمین برخورد کند.

 

 ضربه غیر مستقیم

 

مثل زمین خوردن در حالیکه آرنج در حالت کاملاً باز شده قرار دارد و فرد با کف دست به زمین میخورد. در این حال نیرو بطور غیر مستقیم از طریق کف دست و ساعد به ناحیه آرنج وارد شده و موجب شکستگی میشود

 

                                 

شکستگی های مفصل آرنج در ناحیه سوپراکندیلر حدود دو درصد کل شکستگی های بالغین را تشکیل میدهند. ناحیه سوپراکندیلر در واقع دقیقا در بالای مفصل آرنج واقع شده است.

 

 این شکستگی ها در بالغین نادر بوده ولی یکی از شکستگی های شایع در بچه ها است. اهمیت این شکستگی در احتمال آسیب رسیدن به شریان براکیال یا بازویی است که ممکن است بسیار خطرناک باشد.

 

مفصل آرنج از سه استخوان تشکیل میشود. در بالا قسمت پایینی استخوان بازو Humerus bone قرار دارد و در پایین قسمت بالایی دو استخوان ساعد یعنی زند زیرین و زند زبرین در تشکیل مفصل آرنج شرکت میکنند.

 

زند زیرین یا Ulna همان استخوانی است که در طرف انگشت کوچک دست قرار گرفته است و زند زبرین یا Radius استخوانی است که در طرف شست دست است. در دو طرف مفصل آرنج یعنی در طرف خارج و داخل آن لیگامان هایی وجود دارد که مفصل آرنج را پایدار نگه میدارند.

 

لیگامان هایی که در قسمت خارجی قرار دارند استخوان بازو را به استخوان زند زبرین یا رادیوس متصل میکند و لیگامان هایی که در قسمت داخلی مفصل آرنج قرار دارند استخوان بازو را به استخوان زند زیرین یا النا متصل میکنند.

 

مفصل آرنج مثل لولا حرکت خم و باز شدن دارد یعنی فقط در یک جهت حرکت میکند. در شکستگی های ناحیه آرنج هر کدام از این سه استخوان میتواند دچار شکستگی شود.

 

                                 

شکستگی گردن استخوان بازو ممکن است به صورت های زیر دیده شود :

 

• گاهی اوقات بخصوص در افراد مسن ممکن است قطعات شکسته شده در هم فرو روند. به این نوع شکستگی ها ایمپکتد Impacted یا در هم فرو رفته میگویند. و گاهی اوقات بخصوص در جوانترها این قطعات کاملا از یکدیگر جدا میشوند.

 

• گاهی اوقات ممکن است شکستگی گردن استخوان بازو همراه با دررفتگی سر استخوان بازو از درون حفره گلنوئید (دررفتگی مفصل شانه) باشد. به این نوع آسیب ها شکستگی- دررفتگی شانه میگویند.

 

گاهی اوقات تشخیص دررفتگی همراه با شکستگی مشکل است و در صورتیکه فقط شکستگی دیده شود و دررفتگی همراه تشخیص داده نشود درمان بیمار با عوارض زیادی همراه خواهد شد.

 

• خط شکستگی ممکن است یکی باشد و در این حالت استخوان بازو به دو قطعه تبدیل میشود. یکی سر استخوان و دیگر تنه استوان بازو ولی گاهی اوقات خط شکستگی بیش از یکی است و در این حال ممکن است قسمت بالایی استخوان بازو به سه یا چهار قطعه تبدیل شود.

 

                                 

مهمترین عوارض این شکستگی عبارتند از:

خشکی مفصل

 

به علت نزدیک بودن محل شکستگی به مفصل شانه احتمال ایجاد محدودیت حرکتی در این مفصل زیاد است. بخصوص در مواردی که اندام فوقانی به علت درد ناشی از شکستگی مدت زیادی بیحرکت میماند احتمال خشک شدن مفصل بسیار بالا است.

آسیب به شریان

 

در موارد ضربه شدید به اندام و یا به علت جابجا شدن قطعات شکسته شده ممکن است به شریان بازویی آسیب وارد شود. احتمال این آسیب بخصوص اگر شکستگی همراه با دررفتگی مفصل شانه باشد بیشتر میشود.

آسیب عصبی

 

گاهی اوقات شکستگی گردن استخوان بازو میتواند موجب آسیب عصب آگزیلری Axillary nerve شود. شیوع این عارضه بالای ۵۰ درصد است.

 

علائم این آسیب عصبی بصورت فلج شدن عضله دلتوئید (و متعاقب آن عدم توانایی در بالا آوردن اندام فوقانی) و کاهش حس لمس در سطح بیرونی پوست شانه است. اکثر این آسیب های عصبی بعد از چند ماه بطور خود بخود بهبود میابند.