توجه به چند نکته در درمان این بیماری ضروری است. درمان این بیماری نیاز به همکاری بسیار موثر بیمار دارد. اگر بیمار فکر کند بیماریش با چند قلم دارو خوب میشود اشتباه میکند. مهمترین اقدامات درمانی در معالجه این بیماری آنهایی هستند که باید توسط خود بیمار انجام شود. پس اگر میخواهید از دست این بیماری رها شوید باید ۹۰ درصد کارها را خودتان انجام دهید.
نکته بعدی اینست که این بیماری بیشتر از اینکه یک بیماری گذرا باشد وضعیتی است که در اثر روش های بد زندگی کردن Life style بوجود میاید پس برای بهبودی باید بسیاری از عادات و رفتارهای روزانه خود را تغییر دهیم. تنها پس از این اقدام است که میتوانیم مطمئن باشیم بیماری دست از سر ما برداشته و دوباره برنمیگردد.
اگر بعد از اینکه خوب شدیم نکاتی را که در درمان بیماری لازم است رعایت نکنیم بیماری دوباره برمیگردد پس درمان بیماری یک نکته است و ممانعت از برگشت بیماری نکته مهمتر دیگر است. بیماری بعد از اینکه خوب شد همیشه پشت در خانه ما می‌ایستد. به محض اینکه در انجام نکاتی که باید رعایت کنیم سهل‌انگاری کنیم دوباره برمیگردد.
درمان بیماری دو مرحله درمان کوتاه مدت و درمان دراز مدت دارد. منظور از درمان کوتاه مدت سلسله اقداماتی است که انجام میدهیم تا مشکلات ما در کوتاه‌ترین زمان ممکن کم شود و منظور از درمان دراز مدت نکاتی است که باید زعایت کنیم تا مشکلات ما کاملاً رفع شده و مهمتر از آن اینکه دوباره برنگردد
مهمترین پایه های درمان کوتاه مدت و نکاتی که باید رعایت کنیم تا درد در کوتاه ترین زمان کم شود ( ممکن است کاملاً قطع نشود) عبارتند از :
کاهش فعالیت
اگر احساس میکنیم اخیراً فعالیت بدنی خاصی را بیش از حد انجام داده‌ایم مثلاً ورزش جدیدی را به تازگی شروع کرده‌ایم و یا ورزش قبلی خود را با شدت بیشتر انجام میدهیم یا در کارهای خانه یا شغلی خود بیش از قبل به بدن خود فشار میاوریم باید این فعالیت ها را متوقف کنیم. نگران نباشید. بعد از مدتی که درد شما با درمان مناسب از بین رفت به احتمال زیاد خواهید توانست مجدداً فعالیت بدنی را از سر بگیرید.
به زانوی خود استراحت بدهید
بعضی از کارها به زانوی شما فشار زیاد وارد میکنند از انجام آنها بپرهیزید. دو زانو و چهار زانو نشستن برای شما که مبتلا به این بیماری هستید مناسب نیست. سعی کنید بیشتر روی صندلی بنشینید. استفاده از توالت های سنتی به زانو فشار زیادی وارد میکند پس سعی کنید از توالت‌های صندلی دار موسوم به توالت فرنگی استفاده کنید.
بالا و پایین رفتن از پله به زانوی شما فشار زیادی وارد میکند. سعی کنید در طول روز حتی‌الامکان کمتر از پله استفاده کنید. راه رفتن روی زمین‌های صاف خوب است ولی راه رفتن روی زمین های شیب‌دار چه سربالایی و چه سرازیری برای زانوی شما خوب نیست. مدت زیادی یک جا روص صندلی ننشینید. هر نیم ساعت یک بار از روی صندلی خو بلند شده و یک دقیقه راه بروید.
گرم نگه داشتن زانو درد شما را کم میکند
سابق بر این خانم های مسن دوست داشتند بخصوص در زمستان پاها و زانوان خود را در مقابل آفتاب قرار دهند تا گرم شود چون به تجربه دریافته بودند که گرما درد آنها را کم میکند. اگر زانوی خود را با یک باند کشی یا زانوبند کشی سبک ببندید تا گرم بماند درد شما کمتر میشود ( مراقب باشید که باند یا زانو بند زیاد سفت نباشد و به زانوی شما زیاد فشار نیاورد چون ممکن است درد را بیشتر کند).
در فصول سرد سال سعی کنید یک شلوار گرم کن بپوشید. در مواردی که درد زیاد است میتوانید از حوله گرم یا کیسه آب گرم یا یک حوله برقی برای گرم کردن زانوی خود استفاده کنید. اگر درد زانوی شما به ناگهان و تازه شروع شده است ممکن است سرد کردن زانو بتواند درد شما را کاهش دهد.
وزن خود را کاهش دهید
وزن خود را کاهش دهید حتی اگر وزنتان متعادل است. کاهش وزن را میتوانید از همان روزهای اول درمان هم شروع کنید. کاهش حتی یک کیلوگرم هم میتواند موجب کاهش فشار بر روی زانوی شما شود و دردتان را کمتر کند. در کاهش ورن به نکات زیر توجه کنید.
کاهش وزن باید به آهستگی و بصورت ممتد انجام شود. ناگهان وزن خود را کم نکنید. مهمترین معیار برای فهمیدن اینکه وزن شما در حال کاهش است یک ترازوی خانگی است پس آنرا تهیه کنید. به حرف نزدیکان خود و یا با نگاه کردن در آینه نمیتوانید بفهمید واقعا لاغر شده اید یا خیر.
مهمترین راه کاهش وزن رژیم غذایی است. متاسفانه شما تا مدتی نمیتوانید فعالیت های ورزشی را برای کاهش وزن انجام دهید پس تنها راه شما کم غذا خوردن است. اگر میتوانید بهتر است زیر نظر یک متخصص تغذیه باشید.
هرگز مقدار غذا خوردن خود را با دیگران مقایسه نکنید. ممکن است فردی روزی چند کیلو غذا بخورد ولی چاق نشود و شما با خوردن یک سیر غذا هم چاق شوید پس هر مقدار غذا که میخورید باید آنرا کم کنید. بعضی ها میگویند ما بدنمان مستعد است و آب هم بخوریم چاق میشویم. اینکه چاقی زمینه ارثی و خانوادگی دارد صحیح است ولی با آب کسی چاق نمیشود. شما باید تا مدتی غذای کمتری به بدن خود برسانید تا بدنتان مجبور شود چربی های اضافی را بسوزاند. در این مدت شما احساس گرسنگی میکنید و تحمل این گرسنگی سخت است ولی مطمئن باشید تا گرسنگی نکشید بدن شما چربی های اضافه را نمیسوزاند. نگران نباشید این احساس بد گرسنگی فقط چند هفته ادامه دارد. اگر فقط چند هفته تحمل کنید به آن عادت میکنید.
در مدتی که کم میخورید آب بیشتر بخورید و از مولتی ویتامین روزانه استفاده کنید.
از دارو استفاده کنید
بسیاری از افراد فکر میکنند که اگر درد را تحمل کنند و داروی مسکن مصرف نکنند بهتر است و حتی وقتی پزشک برای آنها داروی مسکن تجویز میکند میگویند این که مرا خوب نمیکند و فقط یک مسکن است و آنرا مصرف نمیکنند. این تفکر نادرستی است.
تحمل درد موجب میشود تا فشار عصبی زیادی به فرد وارد شود. این فشار عصبی شدت درد را افزایش میدهد . افزایش شدت درد باز هم وضعیت عصبی بیمار را بدتر میکند و این فرایند بصورت یک سیکل معیوب یا دور باطل با بازخورد مثبت موجب افزایش شدت درد میشود. قطع و شکستن این سیکل معیوب با مصرف داروی مسکن است.
امروزه بسیاری از داروهای مسکن بدون نسخه پزشک در داروخانه ها میتوانند در دسترس مردم قرار بگیرند. شما میتوانید از استامینوفن، بروفن، سلکوکسیب یا داروهای دیگر استفاده کنید. البته باید مواظب عوارض داروها باشید و در صورت کوچکترین شکی با پزشک مشورت کنید.
دقت کنید که مصرف دارو در درمان کوتاه مدت باید دائمی باشد نه اینکه فقط در موقع درد از آن استفاده شود. بهتر است حداقل بمدت یک هفته بطور روزانه از دارو استفاده شود چه درد باشد و چه نباشد. منتظر نایستیم درد ایجاد شود و سپس دارو مصرف کنیم.
دقت به یک نکته بسیار ضروری است. بعد از مصرف دارو درد کم میشود و بسیاری بیماران فکر میکنند خوب شده‌اند و دوباره شروع به انجام فعالیت های بدنی قبل میکنند. این کار در شرایطی که زانوی شما آسیب دیده و بسیار حساس است فشارهای بیشتری به زانوی شما وارد کرده و آنرا بیشتر خراب میکند.
دقت کنید که کاهش درد به علت مصرف دارو شما را گول نزند. سطح فعالیت های بدنی خود را همچنان پایین نگه دارید. شما هنوز خوب نشده اید بلکه فقط درد شما کم شده است. پس از زانوان خود مراقبت کنید.
شروع به انجام نرمش های تقویت عضله چهارسر ران کنید
یکی از مهمترین قسمت‌های درمان این بیماری تقویت عضلات چهارسر ران است و تقویت این عضلات موجب حرکت مناسب‌تر کشکک در شیار شده و در نتیجه فشار کمتری به کشکک وارد میشود. نرمش های متفاوتی برای این کار ابداع شده است. در زیر ساده ترین روش انجام آن شرح داده میشود.
Quadriceps Sets یک حوله کوچک را لوله کرده و کمی بالاتر از مچ در زیر تاندون آشیل بگذارید طوری که پاشنه شما حدود یک سانتیمتر از زمین بالاتر باشد. تمام عضلات ران خود را منقبض کرده و سعی کنید کل اندام تحتانی خود را کاملاً مستقیم کنید و سعی کنید پشت زانوی خود را تا حد امکان به زمین نزدیک کرده و به پایین فشار دهید. این حالت را ۱۰-۵ ثانیه نگه داشته و سپس عضلات خود را کاملاً شل کرده و ۳ ثانیه استراحت کنید. سپس مجدداً این کار را پنج مرتبه تکرار کنید. دقت کنید پنج مرتبه و هر مرتبه ده ثانیه.
رعایت چند نکته در انجام صحیح این نرمش مهم است.
عضلات ران خود را باید به حدی منقبض کنید که دردی در زانوی شما ایجاد نشود پس اگر با حداکثر انقباض عضلات، زانویتان درد گرفت شدت انقباض را کمتر کنید. این نرمش ها را به همین صورت به مدت یک هفته انجام بدهید.
ندرتاً ممکن است بعد از گذشت یک هفته درد زانوی شما کمی بیشتر شود. این بدان معنی است که عضلات ران شما بیش از حد ضعیف بوده اند و نرمش در این حد برای شما زیاد بوده است. در این صورت انجام نرمش را متوقف کرده و ۲-۱ هفته صبر کنید. بعد از ۲-۱ هفته مجدداً نرمش ها را به همان روش ولی با تعداد ۳-۲ مرتبه انجام دهید.
در صورتیکه بعد از گذشت یک هفته از شروع نرمش ها شدت درد زانوی شما بیشتر نشد آنگاه باید کم کم به تعداد دفعات نرمش ها اضافه کنید. هر ۲-۱ روز یکی به دفعات اضافه میکنید. یعنی پنج مرتبه میشود شش مرتبه و هفت مرتبه و …به تدریج تعداد دفعات به ۴۰-۳۰ مرتبه در روز میرسد یعنی روزی ۴۰-۳۰ مرتبه و در مرتبه ده تانیه انقباض.
میتوانید این ۴۰-۳۰ مرتبه را در یک نوبت و یا در ۳-۲ نوبت در روز انجام دهید. نکته بعدی اینکه هدف از انجام این نرمش ها تقویت عضلات ران است و این روند ۲-۱ ماه طول میکشد پس انتظار نداشته باشید آثار نرمش ها را زود ببینید. صبر داشته باشید و نرمش ها را با برنامه منظم انجام دهید.
اگر با انجام اقدامات ذکر شده درد و ناراحتی شما برطرف شد یا تا حد زیادی کم شد باید تمام آنها را (بجز قسمت مربوط به مصرف دارو) تا آخر عمر رعایت کرده و انجام بدهید وگرنه مشکلات شما ممکن است مجدداً برگردد.
بعد از گذشت ۲-۱ ماه از شروع درمان های ذکر شده میتوانید مجدداً فعالیت های ورزشی خود را شروع کنید منتها مراقب باشید این بار شدت و مدت انجام ورزش ها را خیلی با احتیاط افزایش دهید. شروع ناگهانی ورزش با شدت زیاد ممکن است موجب برگشت ناراحتی شما شود. نکات دیگری که در درمان بلند مدت باید به آنها توجه کنید عبارتند از
ورزش کنید
سعی کنید روزی ۳۰-۱۵ دقیقه نرمش و ورزش هایی مثل شنا و یا راه رفتن را جزء زندگی خود قرار دهید. قبل از شروع هر ورزشی ابتدا با انجام نرمش های کششی بدن خود را به اصطلاح گرم کنید. شدت انجام هر ورزشی را کم کم زیاد کنید. از کفش مناسب ورزشی استفاده کنید.
در صورتیکه با انجام دستورات ذکر شده درد و ناراحتی شما بهبود نیابد ممکن است پزشک ارتوپد برای درمان شما تصمیم به استفاده از عمل جراحی بگیرد.
گاهی اوقات پزشک معالج میتواند با انجام آرتروسکوپی و خارج کردن غضروف های آسیب دیده به بهبود بیماری کمک کند. اعمال جراحی بازسازی زانو ممکن است بتواند وضعیت را بهتر کند.
در این اعمال جراحی پزشک سعی میکند نحوه قرار گیری استخوان کشکک در شیار زیرش را به وضعیت آناتومیک و طبیعی برگرداند تا با این کار از اعمال فشار بیش از حد به کشکک در حین حرکت آن ممانعت به عمل آورده و بدین وسیله مانع آسیب بیشتر غضروف مفصلی شده و شدت درد را کاهش دهد.
