کودکان از نظر مزاج سه دسته هستند
1- کودکان سخت یا دشوار : شامل ده درصد کودکان هستند که ساختمان جسمی و روانی آن ها حساس ،سخت و تحریک پذیر است مثلا بد خوابند ،نا آرامند ،الگوی غذاخوردن آن ها بی نظم یا حساس هستند .پرورش بچه های این گروه و مدارا کردن با آنان ،برای هر پدر و مادری مشکل خواهد بود .
2- کودکان آسان : چهل درصد کودکان را شامل می شوند ،کودکانی منظم هستند و آرام کردن و تربیت آنها آسان است
3- ترکیبی از صفات کودکان دشوار و آسان : پنجاه درصد کودکان تشکیل می دهند،که بعضی از خصوصیات کودکان دشوار و بعضی برای ارزیابی مزاج کودک از ویژگی های ۹ گانه زیر استفاده می شود:
۱- سطح فعالیت :
باید ببنیم که میزان فعالیت آن ها به چه اندازه است آیا فعالیت معمولی دارند، فعالیتشان بیش از حد است ،یا برعکس کمتر معمولی فعالیت می کنند.
۲- موزونی :
قابل انتظار بودن رفتار و اعمالی نظیر خواب،خوراک و دفع ،برای ارزیابی باید ببینید که آیا کیفیت فعالیت هایی مانند خودردن خوابیدن و دفع ،در آنان موزون و قابل پیش بینی ،یا ناموزون و غیرقابل پیش بینی است.
۳- نزدیکی یا کناره جویی و به طور کلی نحوه واکنش کودک به محرک های تازه مثل افراد حیوانات و وسایل:
این عامل بیشتر سطح اضطراب پایه کودک را نشان می دهد. برای ارزیابی باید بینید که آیا به راحتی، به آسانی و با علاقه مندی به محرک های تازه و نو نزدیک می شوند یا کناره جو و اجتناب کننده هستند.
۴- میزان سازگاری اجتماعی سرعت و آسانی تغییر رفتار فعلی کودک در واکنش به سر نخ و تغییرات محیطی:
برای ارزیابی ببینید که آیا به راحتی و به آسانی با شرایط،اتفاقات و تغییرات سازگار می شود یا بر عکس سازگاری و تطابق آنها ضعیف است.مدارا با کودکانی که میزان سازگاری آنها کم است،برای هر پدر و مادری سخت است و باید از ابتدا به آن توجه داشته،برای آن برنامه ریزی کنند.در صورت انطباق خوب والدین و فرزند پروری رضایت بخش،می توانند سازگاری و تطابق کودک را بهبود بخشند.
۵- شدت نشان دادن واکنش (میزان بروز انرژی و شدت در نشان دادن واکنش به تغییرات محیطی و ناکامی ها):
بعضی از کودکان نسبت به شرایط ، اتفاقات ،تغییرات و ناکامی ها به شدت واکنش نشان می دهند و بعضی نیز شدت واکنش کنترل شده و حساب شده تری دارند.آموزش گیری از والدین چه از طریق همانند سازی با والدین و چه از طریق یادگیری اجتماعی،الگوسازی نقش و آموزش مهارت ها می تواند شدت واکنش را متعادل کند .
۶- حساسیت یا آستانه واکنش (شدت تحریک مورد نیاز یرای برانگیختن یک واکنش خاص از کودک):
این عامل به خصوص در تربیت کودک اهمیت دارد .بعضی از کودکان آستانه واکنش پایین تری دارند ،حساس هستند و راحت تر می توان واکنش مورد انتظار،مانند آموختن رفتار جدید را از آنان استخراج کرد.
پس سخت تر می توان واکنش مورد انتظار ،مانند آموختن یک رفتار جدید را از آنها استخراج کرد.
۷- کیفیت خلق (خلق ذاتی و سرشتی کودک را نشان می دهد):
برای ارزیابی ببینید که خلق آنها پر نشاط و بشاش است یا افسرده، غمگین و اهل گریه و زاری هستند؟ آیا مضطرب و ترسو هستند؟ خشمگین،عصبانی و تحریک پذیرند یا آرام و صبور؟در اینجا نیز انطباق خوب والدین و فرزند پروری رضایت بخش آنها می تواند موثر باشد .این اثر نیز از طریق ایجاد اعتماد و اطمینان به محیط خارجی و همین طور از طریق همانند سازی با والدین و الگوگیری و یادگیری از اطرافیان است.
۸- میزان توجه و تمرکز کودک (میزان نگهداری و حفظ توجه علی رغم محرک های درونی و بیرونی غیر مرتبط):
برای ارزیابی ببینید که آیا محرک های محیطی به آسانی و به سرعت حواس کودک را پرت می کند؟ در صورتی که فرزند شما جهت حواس پرتی آمادگی دارد،با کنترل محرک های درونی و بیرونی و همینطور تمرین های مناسب از میزان حواس پرتی او بکاهید.
۹- میزان پافشاری (پافشاری در انجام یک عمل و ادامه فعالیت هنگام مواجهه با موانع):
بعضی کودکان در انجام یک عمل و فعالیت پافشاری داشته،بعضی دیگر در برخورد با موانع و ناکامی ها زود دلسرد،نا امید و سرخورده می شوند
http://mehrbrainclinic.com.
