Dr.Majid Dastani PT, Bcs,Msc, DPT

 

                                 

سندرم پلیکا غالباً با درد قسمت جلو زانو شناخته می‌شود و این عارضه بیشتر در امتداد جهت فوقانی داخلی زانو ایجاد می‌شود. پلیکای باقی مانده بافت همبندی جنینی است که در طی تکامل جنینی، زانو را قسمت‌بندی می‌کند. نوار پلیکا به‌عنوان یک ساختار بازمانده به حساب می‌آید و این بدین معناست که این بافت به مرور زمان کارکرد خود را از دست داده و عملاً بودن و نبودن آن بر روی فرد هیچ تأثیر ندارد. این بافت به زائده‌ای متصل شده که می‌تواند منشأ بروز درد باشد اما فاقد هرگونه عملکرد مهمی است. عارضه سندرم پلیکا را می‌توان به کمک روش‌های فیزیوتراپی درمان نمود.

انواع پلیکا

انواع پلیکای موجود در مفصل زانو می‌توانند از لحاظ اندازه و ساختار متفاوت باشند این پرده می‌تواند فیبری یا چربی مانند، طولی یا هلالی شکل باشد.

•     پلیکای فوق پاتلا
•     پلیکای میانی
•     پلیکای تحت پاتلا
•     پلیکای جانبی

علت بروز سندرم پلیکا چیست؟

در بیشتر مواقع سندرم پلیکا به دنبال بروز یک آسیب‌دیدگی یا ترومای غیر نافذ به قسمت جلوی زانو و یا بر اثر انجام ورزش شدید طولانی‌مدت روی می‌دهد. سندرم پلیکا ممکن است در نتیجه ترکیبی از چند دلیل مختلف روی دهد از جمله:

• دررفتگی کشکک زانو
• سفتی یا سختی عضله چهار سر ران و یا لگن
• عدم تعادل عضلات چهر سر ران، همسترینگ یا لگن
• نادرست بودن شیوه انجام فعالیت‌های مکرر
• ایجاد تغییر در فعالیت‌های ورزشی و تمرینات روتینی
• غیرطبیعی بودن ساختار لگن یا زانو
• ناهنجار بودن طریقه حرکت لگن یا زانو

 

                                 

در کمر افراد ساختار ژله ای شکلی وجو دارد که عمدتا از آب و کمی پروتئین و دیسک کمر را تشکیل می دهد. معمولا افراد دیسک را کمر درد هایی می دانند که بسیار دردناک بوده و مانع فعایتهای روزانه می شود. بنابراین همانطور که عنوان شد بیماری دیسک کمر در حقیقت به وضعیت فتق دیسک کمر اطلاق می شود.بیماری دیسک کمر هم در مردان و هم زنان تقریبا با شدت مساوی مشاهده می شود . بعضی از منابع معتقدند در مردان 30تا 50ساله فتق دیسک کمر کمی بیشتر دیده می شود. متاسفانه ما روز به روز با سونامی افزایش شیوع و کاهش سن ابتلا به کمر درد به علت دیسک کمر مواجه هستیم.به گونه ای که حتی در کلنیک ها جوانانی در رده سنی ۱۶ تا ۲۰ سال با کمردردهای که به علت فتق دیسک کمر روی داده روزانه مراجعه می کنند.

عوامل تاثیر گذار در ایجاد دیسک کمر

یکی از عوامل فشار زیاد و ناگهانی مثل زمین‌خوردن یا بلندکردن یک جسم سنگین می باشد، از سایر عوامل ایجاد دیسک کمر نیز اعمال فشارهای کم اما مکرر می باشد، مثلا سالها فرد طولانی پشت میز خود می نشیند و تدریجا دیسک کمر را تحریک می کند ولی هرنی و فتق دیسک بعضی چندین سال رخ می دهد اما علت آن را باید در تمام این سال هایی جستجو کرد که فرد بدون ورزش و تناوب در کار طولانی نشسته است.در زمانی که فرد به سمت جلو خم می‌شود یا تنه را به یک سمت می‌چرخاند دیسک های کمر نیز بیشتر به سمت عقب فشرده می‌شوند. پس زمانی که فرد به‌طور مکرر به جلو خم شده یا بارها با چرخش تنه مواجه باشد، احتمال فتق دیسک فرد افزایش می‌یابد.

نحوه خوابیدن مبتلایان به دیسک کمر

معمولا سه وضعیت زیر وضعیت های خوبی برای خوابیدن مبتلایان به دیسک کمر هستند. این ها را بخصوص درحین دوره‌های تشدید کمردرد امتحان کنید.

-خوابیدن مبتلایان به دیسک کمر به پشت درحالی که زیر سر و زانوها بالشت گذاشته اید.

- خوابیدن مبتلایان دیسک کمر به پهلو با یک بالشت بین زانوها در حالی که زانوها کمی خم است.

- رو به شکم بخوابید. اگر خیلی درد داشتید زیر ناحیه لگن بالشت بگذارید و مجددا امتحان کنید.زمانی که دردتان بهتر شد بالش را بردارید و صاف به روی شکم بخوابید.

بالشت شما نباید خیلی بزرگ یا کوچک باشد. این وضعیت اگرچه به نظر راحت نمی رسد در موارد بیرون زدگی دیسک کمر که درد به انگشتان پاها انتشار می یابد بسیار کمک کننده است و علایم و فشار بر دیسک کمررا کاهش می دهد .

 

                                 

 

پیاده روی و دویدن آرام در درمان دیسک کمر

پیاده روی باعث کاهش وزن می شود و می توان گفت بهترین ورزش جهت کم کردن وزن ، پیاده روی یا دویدن آرام می باشد پیاده روی علاوه بر کاهش وزن باعث پیشگیری از گسترش پوکی استخوان می شود.پیاده روی در فضای باز و محیطی آرام و نشاط بخش باعث درمان افسردگی و ناراحتی روانی و کمردرد و دیسک کمر می شودروش انجام: پیاده روی را از مقدار کم ( پنج دقیقه در روز) شروع کرده و اندک اندک آن را زیاد کنید و به نیم ساعت در روز برسانید.مقدار پیاده روی برای کاهش وزن باید از ۲۰ دقیقه بیشتر باشد.

پیاده روی باید با سرعتی متوسط انجام گیرد برای بدست آوردن سرعت پیاده روی باید از ضربان قلب استفاده کنید، برای این کار نبض خود را رد حین پیاده روی بشمارید سپس با استفاده از فرمول زیر سرعت پیاده روی را بدست آورید.(تعداد نبض در یک دقیقه در حالت پیاده روی = سن _۱۸۰) اگر نبض شما کمتر می زند ، سرعت خود را بالا ببرید و اگر نبض شما سریعتر می زند ،باید سرعت پیاده روی را کمتر کنید.

شنا و انجام حرکات در آب 

شنا یکی از ورزش های مفید برای بسیاری از کمردرد و دیسک کمر می باشد فشار آب روی عضلات بدن باعث قوی و مستحکم شدن آن ها می شود آب باعث کاهش وزن بدن می گردد و فشار وارد بر ستون فقرات کم می شود از طرفی آب در برابر حرکات بدن مقاومت می کند و انجام حرکات نیاز به قدرت بیشتری دارند.

روش انجام: ابتدا به طور آرام وارد قسمت کم عمق استخر شوید و از شیرجه زدن و جهش در آب خودداری کنید سپس به طور آرام در آب قدم بزنید بعد به طرف پشت و از سمت چپ و راست در آب قدم بزنید و بعد از آن سعی کنید از جلو و سپس از پشت روی آب دراز بکشید.

انجام حرکات روی صندلی

حرکت اول:روی صندلی بنشینید و بدن را به سمت جلو خم کنید هنگام خم شدن به سمت جلو عضلات خود را راحت قرار دهید و شانه ها را به سمت جلو آزاد کنید و اجازه دهید دستان شما به طرف پایین کشیده شوند ۵ ثانیه در این حالت قرار بگیرید ، سپس به حالت اول بر گردید و ۵ ثانیه صبر کنید ، این حرکت را سه بار تکرار کنید

حرکت دوم:روی صندلی نشسته و یک زانوی خود را به بغل بگیرید و ۱۰ ثانیه صبر کنید ، سپس زانوی دیگر را در بغل گرفته و ۱۰ ثانیه صبر کنید این حرکت را پنج بار تکرار کنید.

انجام حرکات به حالت دراز کش 

حرکت اول: به پشت روی زمین دراز بکشید و سپس زانوهای خود را توی شکم خود جمع نمائید و با دست های خود دور زانوها را قلاب کرده و زانوها را به طور کامل به شکم بچسبانید ۱۰ ثانیه در این حالت باقی بمانید و سپس به آرامی پاها را رها کرده و روی زمین بگذارید واین حرکت را ۳ مرتبه انجام دهید ( انجام این حرکت در هنگام کمردرد اشکالی ندارد)

حرکت دوم: به پشت روی زمین دراز بکشید اکنون دست های خود را به حالت کشیده در بالای سر خود قرار دهید و سعی کنید بدن خود را بکشید ( مثل اینکه می خواهید خود را چند سانتی متر بلندتر کنید) در این حالت عضلات شما کشیده می شود و قوس کمر شما بیشتر می شود به طوری که احساس می کنید تنها پاشنه های پا و بالای کمر شما روی زمین است ۱۰ ثانیه در این حالت باقی بمانید سپس ۱۰ ثانیه به حالت دراز کش استراحت کنید این حرکت را ۳ مرتبه تکرار کنید( این حرکت برای افرادی که قوس کمرشان کم شده است و یا دیسک کمریا مهره های آن ها فشرده است مفید است)

حرکت سوم: به پشت روی زمین دراز بکشید و پاهای خود را صاف و کشیده روی زمین قرار دهید اکنون پای راست خود را از زمین بلند کنید و ۱۰ ثانیه آن را بالاتر از زمین قرار دهید سپس پای راست را روی زمین قرار داده و پس از ۳ ثانیه استراحت پای چپ را بلند کنید و ۱۰ ثانیه آن را بالا نگهدارید سپس ۳ ثانیه استراحت کرده و حرکت را از اول شروع کنید این حرکت را ۳ بار تکرار کنید( انجام این حرکت باعث تقویت عضلات شکم و پاها می شود و انجام آن در زمان کمر درد و دیسک کمر ، بدون اشکال است)