Dr.Majid Dastani PT, Bcs,Msc, DPT

درد مچ دست نوعی سندرم است که در آن بیمار به دلیل ناراحتی مچ دست نمی‌تواند از دستش استفاده کند؛ گاهی اوقات هم درد مچ دست خیلی شدید بوده و هنگام اعمال نیرو با دست، درد آن به‌تدریج افزایش می‌یابد. گاهی از عوارض در رفتگی، نیمه در رفتگی و شکستگی می باشد. اما معمولاً این درد بعد از وارد آمدن فشار بیش از حد به دست بروز می‌کند مثل مواردی که برای وزنه‌بردارها و کلاً ورزشکاران، یا حتی تعمیرکاران، اتفاق می‌افتد و یا امکان دارد با پیچ خوردن مچ دست رو به رو شوند. هم چنین یکی از بیماری های شایع مچ دست سندروم تونل کارپل می باشد.

 

علل شایع بروز درد در مچ دست

 

درد مچ دست؛ درد و عارضه‌ای بسیار شایع است که ممکن است به دلایل متعددی به وجود بیاید. شناسایی دقیق علت ایجاد درد در مچ دست برای انجام اقدامات درمانی برای رفع این علل از اهمیت زیادی برخوردار است. برخی از علت‌های ابتلا به درد مچ دست عبارتند از:

 

التهاب تاندون مچ دست

 

التهاب تاندون یکی از عارضه‌های شایع در این ناحیه بوده که باعث ایجاد درد و تورم در مچ دست می‌شود. التهاب تاندون به دلیل تورم غلاف تاندون به وجود می‌آید. برای درمان درد مچ دست که به دلیل التهاب تاندون به وجود آمده باشد نیازی به انجام عمل جراحی نیست.

 

رگ به رگ شدن مچ دست

 

رگ به رگ شدن مچ دست آسیب شایعی در رباط‌های اطراف مفصل مچ دست است. رگ به رگ شدن باعث محدودیت در انجام حرکات دست و ایجاد درد در این ناحیه می‌شود.

 

سندرم تونل کارپال

 

سندرم تونل کارپال به دلیل اختلال در عملکرد یکی از عصب‌های مچ دست به وجود می‌آید. در سندرم تونل کارپال، عصب میانی که از مفصل مچ دست عبور می‌کند تحت فشار قرار می‌گیرد.

 

آرتروز

 

آرتروز مچ دست یکی از دلایل ایجاد کننده درد در مچ دست بوده که باعث اختلال در انجام امور روزمره فرد می‌شود. ابتلا به آرتروز دلایل متعددی دارد که خوشبختانه درمان‌های زیادی هم برای کنترل آرتروز مچ دست وجود دارد.

 

کیست گانگلیون

 

کیست گانگلیون به صورت تورم معمولاً در پشت دست یا در مچ دست اتفاق می‌افتد. این کیست‌ها در واقع کپسول‌های خوش‌خیم پر از مایع هستند. کیست‌های گانگلیون سرطان نیستند و در بدن گسترش نمی‌یابند. این کیست‌ها ممکن است بزرگ شوند ولی به قسمت‌های دیگر بدن نشر پیدا نمی‌کنند.

 

شکستگی مچ دست

 

شکستگی مچ دست یک آسیب شایع ارتوپدیک است. معمولاً مچ دست که بشکند آن را گچ می‌گیرند یا برای درمان شکستگی از عمل جراحی کمک می‌گیرند

.

                                 

مچ دست مفصلی پیچیده و مهمی است که به ما امکان حرکت دست و انگشتان را می‌دهد تا بتوانیم کارهای روزمره خود از باز کردن درب یک شیشه گرفته تا شانه کردن مو را انجام دهیم. معمولاً ما ارزش عملکردی مچ دستمان را به خوبی درک نمی‌کنیم. درد مچ دست درد بسیار شایعی است که به دلایل مختلف به وجود می‌آید. مچ دست نقش مهمی در حرکات اصلی از نوشتن پیامک تا نویسندگی دارد. وقتی که این مفصل دچار درد می‌شود می‌تواند در انجام کارهای روزمره اختلال ایجاد کند و در موارد خاص بر کیفیت زندگی تأثیر منفی خواهد داشت.

 

علائم و نشانه ها

 

درد مچ دست باعث بروز یک یا چند مورد از علائم ریز می‌شود، چنانکه این عارضه می‌تواند غضروف، تاندون‌ها، عضلات و استخوان‌های موجود در ناحیه مچ دست را درگیر کند. علائم مچ درد عبارتند از:

•        درد استخوان مچ دست

•        احساس ضعف در عضلات

•        التهاب همراه با قرمزی

•        احساس داغی در منطقه ملتهب

•        کاهش توانایی حرکت دادن مچ دست

•        دردهایی که به انگشتان، شانه یا بازو کشیده می‌شوند

•        تغییر شکل مچ دست که به وضوح قابل رؤیت است

•        بی‌حسی یا مورمور شدن مچ

•        تغییر رنگ ناحیه متورم مچ

•        ایجاد یک حس غیرمعمول در دست

•        تب بالا (بیش از ۵/۴۰ درجه) به همراه درد مچ

                                 

درد مچ دست یکی از مشکلاتی است که بسیاری از افراد از آن شکایت می کنند. این درد معمولاً در نتیجه رگ به رگ شدن، نیمه در رفتگی و ترک خوردن استخوان در نتیجه آسیب های وارد شده ایجاد می شود. با این وجود درد مچ دست می تواند در نتیجه مشکلات بلند مدت همچون فشار مداوم، آرتروز، و سندروم تونل کارپال نیز ایجاد شود. به خاطر اینکه بسیاری از فاکتورها می توانند بر درد مچ دست تاثیر داشته باشند، تشخیص دقیق علت اصلی مشکل گاهی اوقات می‌تواند دشوار و سخت باشد. به هر حال، تشخیص دقیق علت درد مچ دست برای درمان مناسب این مشکل از اهمیت خاص برخوردار است.

 

راه های تشخیص علت درد مچ دست

 

- معیانه بالینی توسط پزشک

 

- عکسبرداری

 

- سی تی اسکن

 

- ام آر آی

 

- آرتروسکوپی : در این روش، برش کوچکی در پوست مچ ایجاد می کنند و ابزاری همانند یک مداد که حاوی چراغ و دوربین کوچکی است را وارد آن قسمت برش زده می کنند. تصاویر حاصله، بر روی مانیتور تلویزیون پخش می شود.

 

- الکترومیوگرام : هنگامی که عضله در حال استراحت قرار دارد، یک سوزن الکتریکی کوچک را در عضله قرار می دهند و فعالیت الکتریکی آن را ثبت می کنند.

 

چه زمانی باید به نزد پزشک رفت؟

 

تمام مچ دردها نیاز به پزشک ندارند.

 

رگ به رگ شدن کم معمولا با سرد کردن، استراحت و دروهای ضد درد تسکین می یابد.

 

اما اگر درد و التهاب بیشتر از چند روز طول بکشد و بدتر شود، بهتر است نزد پزشک بروید.

 

تاخیر در درمان می تواند باعث کاهش دامنه حرکت و ناتوانی طولانی مدت مچ گردد.

                                 

درد مچ دست به دلایل گوناگونی رخ می‌دهد. مچ درد می‌تواند به علت آسیب ناگهانی ایجاد شود که منجر به رگ به رگ شدن و یا شکستگی مچ دست می گردد. اما فشارهای تکراری بر مچ، آرتروز و سندرم تونل کارپال نیز می تواند موجب مچ درد گردد.

 

درمان بدون جراحی درد مچ دست

 

در صورتی که مشکل به موقع تشخیص داده شود، روش های غیر جراحی می توانند به بهبود علائم ناشی از سندرم تونل کارپ کمک موثر نمایند. این روش های درمانی به شرح زیر هستند:

 

• مصرف دارو: در موارد خاص، مصرف داروهای مختلف می تواند باعث کاهش درد و التهاب ایجاد شده به واسطه سندروم تونل کارپال شود. در واقع، داروهای ضد التهاب غیر استروئید مثل آسپیرین، ایبو پروفن، و سایر داروهای مسکن مانند آن می توانند باعث کاهش علائم ایجاد شده در کوتاه مدت در نتیجه انجام فعالیت های شدید شوند. مصرف داروهای خوراکی دیورتیک (مثل قرص های ضد عفونی و تصفیه کننده آب) نیز می تواند باعث کاهش ورم بیمار شود.

 

• داروهای ضد التهاب غیر استروئید (NSAIDs): مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئید مثل ایبو پروفن (آدویل، مورتین، و موارد مانند آن) می تواند به کاهش و درمان درد مچ دست ناشی از سندروم تونل کارپال در کوتاه مدت کمک کند. به هر حال، درباره تاثیرگذاری این داروها بر بهبود سندروم تونل کارپال شواهد دقیقی در دست نیست.

 

• تزریق کورتیکو استروئیدها: پزشک ممکن است از تزریق به تونل کارپال با یک داروی کورتیکو استروئید همچون کورتیزون به منظور کاهش درد استفاده کند. در واقع کورتیکو استروئیدها می توانند با کاهش فشار بر عصب میانی باعث کاهش التهاب و ورم ایجاد شده در مچ دست شوند. به هر حال توجه داشته باشید که داروهای خوراکی کورتیکو استروئید در مقایسه با تزریق کورتیکو استروئید برای درمان سندروم تونل کارپ اثربخشی کمتری دارند.

 

• اسپلینت مچ دست: استفاده از اسپلینت مچ دست در زمان خواب می تواند به کاهش علائم شبانه مربوط به سوزش و بی حسی مچ دست کمک کند. در حقیقت اسپلینت شبانه یک انتخاب مناسب در زمانی است که زنان باردار به مشکل سندروم تونل کارپال مبتلا شوند.

 

• فیزیوتراپی: متخصص فیزیوتراپی می تواند از روش های درمانی خاص و تمرین های حرکتی برای درمان آسیب دیدگی های مچ دست و مشکلات مربوط به آن استفاده کند. در صورتی که شما نیاز به عمل جراحی داشته باشید، متخصص فیزیوتراپی می تواند به توان بخشی شما پس از عمل جراحی کمک موثر کند. علاوه بر این شما می توانید از بررسی های ارگونومیک انجام شده توسط متخصص فیزیوتراپی در ارتباط با فاکتورهایی که ممکن است در محل کار باعث آسیب دیدگی مچ دست شده باشد، بهره مند شوید.

 

• تمرین های حرکتی: تمرین های کششی و تقویتی می توانند برای افرادی بطور خاص مفید باشند که علائم مشکل آنها کاهش پیدا کرده باشد. این تمرین های حرکتی می بایست زیر نظر متخصص فیزیوتراپی آموزش دیده برای درمان آسیب های فیزیکی انجام شود یا برای این کار باید از نظرات یک متخصص کار درمانی که دارای آموزش و تجربه لازم برای ارزیابی آسیب های فیزیکی و کمک به افراد در ارائه اطلاعات مورد نیاز جهت بهبود وضعیت سلامتی و نحوه درست انجام فعالیت های بدنی است، استفاده شود.

 

• روش های درمانی جایگزین: طب سوزنی و درمان دستی نیز می تواند برای بعضی بیماران مفید باشد، اما اثربخشی این روش های درمانی هنوز به صورت علمی تایید نشده است. یک استثنا برای این روش های درمانی استفاده از یوگا است که نتایج بررسی ها نشان دهنده تاثیرگذاری این روش بر کاهش درد و بهبود وضعیت عضلات بیماران مبتلا به سندروم تونل کارپال است.

 

اگر استخوان شما در محل مچ دست شکسته باشد، لازم است که تکه های استخوان در موقعیت مناسب قرار گیرند تا به این ترتیب امکان بهبود بیمار فراهم شود. استفاده از قالب و اسپلینت می تواند به نگه داشتن تکه های استخوان در کنار یکدیگر تا زمان بهبود کامل شکستگی کمک موثر نماید.

 

اگر مچ دست شما پیچ خورده یا دچار کشیدگی تاندون دست شده است، با استفاده از اسپلینت می توان از تاندون یا رباط آسیب دیده تا زمان بهبود آن حفاظت کرد. اپلینت ها می تواند بطور خاص در مواردی مفید باشند که آسیب دیدگی به خاطر انجام حرکت های تکراری ایجاد شده باشد.

 

اگر سندروم تونل کارپال به خاطر آرتروز التهابی همچون ابتلا به آرتریت روماتوئید ایجاد شده باشد، آنگاه درمان آرتروز می تواند باعث کاهش علائم سندروم تونل کارپال شود، اما این شرایط نیز دارای تاییدیه رسمی از مراجع حرفه ای نیست.

                                 

همه‌ی افرادی که در کار یا حرفه‌ی خود زیاد از دستان خود استفاده می‌کنند، حتماً زمانی به درد مچ دست دچار شده‌اند. بسیاری از فعالیت‌های روزانه نیز می‌توانند موجب درد مچ دست شوند، از جمله برداشتن اشیاء به روش غیر صحیح، تایپ کردن و انجام حرکات سریع و ناگهانی. برخی از ورزش‌های خاص که در آن به مچ دست فشار وارد می‌شود نیز موجب آسیب‌های مچ دست می‌شوند، مانند پینگ‌پنگ و تنیس. اما ممکن است شما خیلی هم فعال نباشید اما با این حال دچار درد مچ دست شوید. قرار داشتن مچ دست در یک حالت نامناسب برای مدت زمان طولانی یکی از علل شایع درد مچ دست است و به همین خاطر امروزه صندلی‌ها و میزهای ارگونومیک (طراحی مناسب با حالت بدن) امروزه بسیار محبوب هستند. مهمترین مسئله در درمان درد مچ دست، تشخیص صحیح علت آن است. به همین دلیل است که لازم است که به دقت علت درد مچ دست را جویا شوید.

 

تمرین برای درد مچ دست

 

قبل از انجام هرگونه ورزش با متخصص فیزیوتراپی و ورزش درمانی مشورت کنید و بدون تجویز متخصص به انجام ورزش‌ها مبادرت نورزید.

 

خم کردن مچ دست برای کشش دادن آن

 

ساعد خود را روی یک میز یا نیمکت قرار دهید طوری که مچ دست و انگشتان روی لبه میز قرار داشته باشند. مچ دست خود را به سمت جلو و عقب خم کنید تا زمانی که احساس کنید مچ دستتان بدون احساس درد به مقدار کمی تا متوسط کشیده شده است . این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.

 

چرخش ساعد

 

آرنج خود را در کنار بدن نگه دارید و آن را تا زاویه ۹۰ درجه خم کنید. تا جایی که می‌شود و دردی احساس نکنید، کف دست خود را به سمت بالا و پایین بچرخانید. این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.

 

خم کردن مچ دست به صورت جانبی

 

ساعد خود را روی یک میز یا نیمکت قرار دهید طوری که مچ دست و انگشتان روی لبه میز قرار داشته باشند. مچ دست خود را به اطراف، به سمت چپ و راست خم کنید تا زمانی که احساس کنید مچ دستتان بدون احساس درد به مقدار کمی تا متوسط کشیده شده است. این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید

.