عوارض شکستگی های ساعد در بچه ها کم است. یکی از عوارض این شکستگی ها ، جابجا شدن مجدد شکستگی می باشد به این معنی که بعد از جاافتادن شکستگی و گچ گیری ممکن است بعد از چند روز قطعات شکسته شده مجددا جابجا شوند.
از عوارض دیگر شکستگی ساعد در بچه ها خشکی و محدودیت حرکت آرنج یا مچ دست ، بدجوش خوردن، دیرجوش خوردن و در مواردی خاص چسبندگی دو استخوان رادیوس و اولنار به یکدیگر است.
اکثراً شکستگی های ناحیه ساعد در اطفال به صورت غیر جراحی درمان می گردند. در صورتی که تورم قابل ملاحظه در ساعد وجود داشته باشد ابتدا اندام اتل گیری شده و پس از کم شدن تورم گچ گیری انجام می شود
در صورتی که جابجایی و زاویه دار شدن استخوان های شکسته شده زیاد باشد باید ابتدا با بیهوشی عمومی جااندازی بسته صورت گرفته و سپس گچ گیری انجام شود. گاهی اوقات در مواردی که جااندازی بسته موفق نباشد درمان جراحی باز انجام میشود.
شکستگی های ساعد در هر سنی ایجاد میشوند با این حال خصوصیات این شکستگی ها در بچه ها قدری با بزرگسالان تفاوت دارد.
علت این شکستگی ها معمولا زمین خوردن است. بچه در حین زمین خوردن دست خود را به جلوی بدن برده و حائل بین خود و زمین قرار میدهد. پس اولین جایی که با زمین برخورد میکند کف دست است.
نیروهای وارده از زمین به دست بچه بطور غیر مستقیم به ساعد وی منتقل شده و موجب شکستگی استخوان های ساعد میشوند.
در این شکستگی ها ممکن است هر دو استخوان رادیوس (زند زبرین) و اولنا (زند زیرین) و یا یکی از آنها دچار شکستگی شوند. استخوان به دو قطعه بالایی و پایینی تقسیم میشود. گرچه این شکستگی میتواند در هر قسمتی از ساعد ایجاد شود ولی معمولا در محل اتصال ثلث میانی و پایینی ساعد صورت میگیرد.
در بچه های کم سن و سال شکستگی استخوان های ساعد بصورت ترکه تری یا گرین استیک است. در این نوع شکستگی برخلاف بالغین دو قطعه بالایی و پایینی استخوان کاملا از هم جدا نشده بلکه از گوشه محل شکستگی همچنان به هم متصل باقی میمانند.
این اتصال به علت این است که در هنگام شکستگی همه قسمت های استخوان نشکسته و قسمتی از آن سالم باقی میماند و این قسمت سالم به صورت پلی دو تکه بالایی و پایینی را به هم متصل نگه میدارد.
علت دیگر اینست که در بچه ها پریوست ( پرده بافتی که بر روی استخوان کشیده شده است) کلفت بوده و در حین شکستگی بطور کامل پاره نمیشود. همین پریوست تقریبا سالم موجب میشود دو تکه بالایی و پایینی استخوان شکسته شده در محل شکستگی به هم متصل باقی بمانند.
شکستگی ساعد در بچه ها گرچه در هر سنی دیده میشود ولی در سنین ۱۳-۱۰ سال شایعتر است. این شکستگی ها در پسرها بیشتر از دختران دیده میشود.
شایعترین علامت شکستگی ساعد در بچه ها درد ساعد است. در شکستگی های با جابجایی زیاد ساعد به وضوع از وسط تغییر شکل داده و خم میشود. تشخیص قطعی این شکستگی ها به توسط رادیوگرافی ساده داده میشود.
درمان شکستگی ها ساعد در صورتی که به درستی انجام شود معمولا بدون عارضه خاصی نتیجه خوبی را بدنبال خواهد داشت. با این حال این شکستگی ها در بعضی موارد ممکن است با بروز عوارضی همراه باشند. مهمترین عوارض شکستگی استخوان های ساعد عبارتند از
دیر جوش خوردن یا جوش نخوردن شکستگی استخوان ساعد
دیر جوش خوردن معمولا در شکستگی های یک سوم پایینی استخوان اولنا دیده میشود و علت آن معمولا اختلال در خونرسانی محل شکستگی و یا جااندازی ناکامل یا بیحرکتی ناکافی در محل شکستگی است.
درمان جوش نخورن این شکستگی استفاده از عمل جراحی پیوند استخوان است. اگر شکستگی قبلا جراحی نشده باشد قطعات جوش نخورده با پلاک فیکس میشوند و اگر قبلا جراحی شده و با پلاک فیکس شده باشد ممکن است نیاز به تعویض پلاک وجود داشته باشد ( در مواردی که پلاک قبلی نتواند به اندازه کافی استخوان های شکسته شده را بیحرکت کند، باید عوض شود).
بد جوش خوردن استخوان ساعد
بد جوش خوردن شکستگی ساعد میتواند به صورت زاویه دار شدن استخوان ها در محل شکستگی و یا بصورت کوتاه شده یک یا هر دو استخوان باشد.
گاهی هم ممکن است استخوان های رادیوس و اولنا در محل شکستگی به یکدیگر بچسبند. هر کدام از این موارد میتواند موجب محدودیت چرخش مچ دست شود.
کوتاه شدن یک استخوان ساعد نسبت به دیگری هم میتواند موجب نیمه دررفتگی مفصل بین رادیوس و اولنا در مچ دست شده و موجب درد در ناحیه مچ دست بیمار شود. در صورت بد جوش خورگی شدید درمان بصورت عمل جراحی استئوتومی ( شکستن مجدد استخوان در محل بد جوش خوردن) و قرار دادن استخوان در وضعیت مناسب است.
سندرم کمپارتمان
گاهی اوقات به علت خونریزی یا تورم شدید در محل شکستگی فشار درون کمپارتمان های ساعد بالا رفته که ممکن است موجب سندروم کمپارتمان و متعاقب آن کنتراکچر ولکمن شود.
درمان این شکستگی ها بصورت جااندازی و سپس بیحرکت کردن شکستگی است. جااندازی ممکن است به طریقه بسته یا باز باشد
جااندازی بسته شکستگی ساعد
در شکستگی های ساعد جااندازی استخوان ها باید بسیار دقیق باشد. ساعد از دو استخوان تشکیل شده که با هم کار میکنند. اگر یکی از آنها در وضعیت مناسب جوش نخورد هماهنگی در حرکات بین دو استخوان از بین رفته و در نتیجه ممکن است چرخش ساعد دچار مشکل شود.
اگر محل شکستگی جابجایی نداشته باشد درمان بصورت گچ گیری کل اندام فوقانی از کف دست تا بالای بازو است. آرنج را در این گچ در زاویه ۹۰ درجه قرار میدهند. در این موارد پزشک معالج تا سه هفته هر هفته یک رادیوگرافی از ساعد تهیه میکند تا اگر شکستگی جابجایی پیدا کند زود متوجه آن شود.
ذکر این نکته مهم است که به علت عضلات قوی که به استخوان های ساعد میچسبند حتی اگر در ابتدا محل شکستگی جابجایی نداشته باشد و بیمار در مدتی که گچ دارد دستش را اصلا حرکت هم ندهد ممکن است قطعات شکسته شده بر اثر انقباض عضلات جابجا شوند.
بعد از سه هفته معمولا امکان جابجایی وجود ندارد. در صورتیکه شکستگی تا سه هفته در گچ بدون جابجایی باقی ماند گچ بمدت ۱۲-۱۰ هفته باقی مانده تا استخوان های شکسته شده زمان کافی برای جوش خوردن داشته باشند. این زمان در بچه ها حدود ۶-۴ هفته است.
در صورتیکه شکستگی استخوان های ساعد جابجایی داشته باشند در بچه ها سعی در جااندازی بسته شکستگی میشود. در صورتیکه شکستگی جاافتاد درمان بصورت گچ گیری به صورتی است که ذکر شد. در صورتیکه جااندازی بسته موفقیت آمیز نباشد درمان بصورت عمل جراحی خواهد بود.
شکستگی استخوان های ساعد در بالغین اگر همراه با جابجایی باشند نیاز به عمل جراحی دارد. در بالغین جااندازی بسته استخوان های ساعد بسیار مشکل است و اگر هم امکان پذیر شود حفظ جااندازی با گچ عملی نیست.
جااندازی باز شکستگی ساعد
در جااندازی باز شکستگی ها ی ساعد، پزشک ارتوپد پوست و عضلات ساعد را برش داده و به کنار میزند، استخوان های شکسته شده را نمایان کرده و محل شکستگی را زیر دیده مستقیم دقیقا جااندازی کرده و با پیچ و پلاک به یکدیگر فیکس میکند.
در بچه ها پزشک جراح ممکن است از نیل داخل استخوانی برای بیحرکت کردن شکستگی استفاده کند ولی در بالغین در غالب موارد از پیچ و پلاک استفاده میشود.
پس از جراحی کل اندام فوقانی در یک آتل بلند گذاشته میشود. آتل معمولا پس از ۲-۱ هفته خارج شده و حرکات آرنج و مچ دست شروع میشود. شکستگی استخوان های بالغین معمولا به ۱۲- ۱۰ هفته زمان برای جوش خوردن نیاز دارد.
در این مدت بیمار باید بطور مرتب نرمش های مخصوصی را برای حرکات آرنج و مچ دست انجام دهد تا دچار خشکی مفصلی نشود. در این مدت بیمار باید از بلند کردن اجسام با دست آسیب دیده امتناع کند. بعد از جوش خوردن شکستگی که معمولا با استفاده از رادیوگرافی مشخیص میشود بیمار میتواند اجسام را با دست خود بلند کند.
وقتی هر دو استخوان ساعد شکسته شده است شکل ظاهری ساعد بیمار تغییر میابد. ساعد در محل شکستگی خم میشود و گاهی اوقات میتوان نوک تیز استخوان در محل شکستگی را در زیر پوست ساعد لمس کرد. در بعضی موارد نوک تیز استخوان شکسته شده پوست را سوراخ کرده و بیرون میزند و شکستگی را به نوع باز تبدیل میکند.
وقتی شکستگی فقط در یک استخوان ساعد ایجاد شده یا جابجایی کمی دارد معمولا ساعد در محل شکستگی بسرعت متورم و دردناک میشود. در این موارد ممکن است حرکت دادن ساعد موجب برخورد قطعات شکستگی به یکدیگر شده و ایجاد صدا کند که به آن کریپیتاسیون میگویند.
بیمار دچار شکستگی ساعد درد زیادی داشته و حرکات چرخشی ساعد و مچ دست وی بسیار دردناک میشود. تشخیص قطعی شکستگی های ساعد با رادیوگرافی است.
رادیوگرافی ساده شکل و محل شکستگی را نشان میدهد.
شکستگی استخوان های ساعد چگونه ایجاد میشوند
مکانیسم شکستگی استخوان های ساعد میتواند ضربه غیر مستقیم باشد مثل موقعی که فرد در حین زمین خوردن دستش را حائل قرار داده و با کف دست زمین میخورد و یا ممکن است ضربه مستقیم باشد مثل موقعی که با چوبدستی محکم به ساعد کوبیده میشود.
شکستگی منفرد رادیوس یا اولنا همیشه بر اثر ضربه مستقیم ایجاد میشود و وارد شدن نیروهای غیر مستقیم به ساعد یا موجب شکسته شدن هر دو استخوان آن میشود و یا اگر یک استخوان را بشکند همراه با شکستگی استخوان، آسیب در مفصل بالایی یا پایینی بین استخوان های رادیوس و اولنا هم ایجاد میشود.
در حین زمین خوردن، اگر مچ دست در حال چرخش باشد شکستگی استخوان های رادیوس و اولنا در مقابل هم نبوده و یکی بالاتر و دیگری پایین تر قرار میگیرد. همچنین در این موارد معمولا خط شکستگی بصورت مارپیچی است.
وقتی شکستگی استخوان های ساعد بر اثر ضربه مستقیم ایجاد میشود معمولا خط شکستگی بصورت عرضی است و شکستگی دو استخوان ساعد در مقابل یکدیگر است.
شکستگی اگر در یک استخوان باشد معمولا جابجایی زیادی ندارد ولی اگر هر دو استخوان شکسته شده باشند محل شکستگی معمولا در بالغین جابجایی زیادی دارد.
البته در بچه ها شکسته شدن هر دو استخوان ساعد معمولا با جابجایی اندکی همراه است.
نرمش های کششی
نرمش های کشش آرنج شامل حرکات زیر هستند
چرخش ساعد
ابتدا آرنج را ۹۰ درجه خم می‌کنیم و آنرا در کنار تنه خود قرار می‌دهیم و تا آخر نرمش در همین حالت نگه می‌داریم. سپس ساعد را به سمت خارج می‌چرخانیم بطوریکه کف درست به سمت سقف اطاق باشد و پشت دست به سمت کف اطاق مثل اینکه می‌خواهیم چیزی را در کف دست خود قرار دهیم.
این حالت را برای ۱۰-۵ ثانیه حفظ می‌کنیم. سپس در حالیکه آرنج همچنان ۹۰ درجه خم است ساعد را به داخل می‌چرخانیم بطوریکه کف دست ما به طرف کف زمین قرار گیرد و پشت دست ما به طرف سقف باشد.
این حالت را هم ۱۰-۵ ثانیه حفظ می‌کنیم. هر حرکت را در سه ست ده تایی انجام می‌دهیم. اگر نمی‌توانیم چرخش دست در دو جهت را به طور کامل انجام دهیم اشکالی ندارد. تا آنجا که قدرت داریم و می‌توانیم این چرخش را انجام می‌دهیم.
باید تا جایی ساعد را در هر دو جهت بچرخانیم در انتهای حرکت درد مختصری در آرنج یا مچ دست احساس شود و در تمام ۱۰-۵ ثانیه‌ای که دست را در این حالت نگه داشته‌ایم باید این در احساس شود.
خم و راست کردن آرنج
سر پا ایستاده و آرنج را تا جاییکه می‌توانیم خم می‌کنیم بطوریکه دست ما تا حد ممکن به شانه نزدیک شود و سپس دوباره و به آرامی دست را به پایین میآوریم تا آرنج کاملا به حالت صاف و کشیده درآید. حرکات را در سه ست ده تایی انجام می‌دهیم.
خم و راست کردن آرنج با شار
سر پا ایستاده و یا در حالت نشسته، ابتدا با دست ساله مچ دست طرف مشکل دار را می‌گیریم. سپس با فشار دست سالم آرنج طرف مشکل دار را تا جاییکه می‌توانیم خم می‌کنیم بطوریکه دست ما تا حد ممکن به شانه نزدیک شود. این حالت را ۱۰-۵ ثانیه حفظ کرده و سپس دوباره و به آرامی دست را به پایین میآوریم تا آرنج کاملا به حالت صاف و کشیده درآید.
وقتی که آرنج کاملا در حالت کشیده قرار گرفت با دست سالم خود مچ دست طرف مشکل دار را باز هم می‌کشیم به طوریکه با فشار کمک کند تا آرنج به حالت صاف و کشیده درآید.
این حالت کشش را هم ۱۰-۵ ثانیه حفظ می‌کنیم. حرکات را در جهت خم کردن و باز کردن هر بار ده مرتبه انجام می‌دهیم. دقت کنیم که هم خم کردن و هم راست کردن آرنج را باید تا جایی انجام دهیم که درد مختصری در آرنج احساس شود.
نرمش های تقویتی
اصول انجام نرمش های تقویتی عبارتند از
چرخش ساعد
ابتدا آرنج را ۹۰ درجه خم می‌کنیم و آنرا در کنار تنه خود قرار می‌دهیم و تا آخر نرمش در همین حالت نگه می‌داریم. سپس یک وزنه را با دست گرفته و ساعد را تا آنجا که می‌توانیم به سمت خارج می‌چرخانیم بطوریکه کف دست ما به طرف سقف باشد و سپس ساعد را تا آنجا که می‌توانیم به طرف داخل می‌چرخانیم بطوریکه کف دست ما به طرف کف اطاق باشد. این حرکات را در سه ست ده تایی انجام می‌دهیم.
خم و راست کردن آرنج
سر پا ایستاده و یک وزنه را با دست می‌گیریم. سپس آرنج را تا جایی که می‌توانیم خم می‌کنیم تا وزنه تا حد ممکن به شانه نزدیک شود و سپس دوباره و به آرامی وزنه را به پایین میآوریم تا آرنج کاملاً به حالت صاف و کشیده درآید. حرکات را در سه ست ده تایی انجام می‌دهیم. وزن وزنه را به تدریج افزایش می‌دهیم.
راست کردن آرنج
روی یک صندلی که در دو طرف دسته دارد می‌نشینیم با هر دو دست دسته‌های دو طرف صندلی را گرفته و با فشار دادن دسته‌ها به پایین آرنج‌های خود را کاملاً صاف کرده و تنه خود را بالا می‌بریم. پنج ثانیه در همین حال باقی مانده و سپس به آرامی پایین می‌آییم. این حرکت را ده مرتبه تکرار می‌کنیم.
عمل جراحی تعویض مفصل آرنج مانند هر عمل جراحی دیگر میتواند با عوارض احتمالی همراه باشد که مهمترین آنها عبارتند از
عفونت
عفونت در تعویض مفصل آرنج بیش از احتمال آن در تعویض مفصل ران است که یکی از علل آن نزدیک بودن مفصل مصنوعی به پوست میباشد.
همچنین این نوع از جراحی بیشتر در کسانی انجام میشود که به علت روماتیسم مفصلی دچار تخریب مفصل شده اند و در این افراد خود بیماری و همچنین داروهای مورد استفاده استعداد بیمار به عفونت را بیشتر میکنند.
عفونت ممکن است در چند هفته اول بعد از جراحی و یا حتی سال ها بعد از جراحی ایجاد شود. در موارد عفونت دیررس میکروب ها معمولا از کانون های عفونی دیگری که در بدن وجود دارد و از طریق جریان خون به مفصل مصنوعی رسیده و موجب عفونت بافت های اطراف آن میشوند.
درمان این عفونت ها استفاده از آنتی بیوتیک است ولی در بسیاری موارد تا وقتی کل مفصل مصنوعی از آرنج خارج نشود عفونت بهبود نمیابد.
لق شدن مفصل مصنوعی
شایعترین مکانیسمی که با آن مفصل مصنوعی آرنج دچار مشگل میشود لق شدن آن است. در صورت بروز این عارضه بیمار در مفصل آرنج دچار درد میشود.
لق شدن مفصل تقریبا در همه اعمال جراحی تعویض مفصل آرنج دیده میشود و فقط زمان بروز آن در بیماران مختلف متفاوت است.
در سال های اخیر پیشرفت های زیادی در زمینه بهتر کردن کارآیی مفاصل مصنوعی آرنج ایجاد شود و مفصل های مصنوعی مانند قبل زود لق نمیشوند با این حال بروز این عارضه در عمل جراحی تعویض مفصل آرنج بیش از تعویض مفصل ران و یا تعویض مفصل زانو دیده میشود.
آسیب به عروق و اعصاب
به علت عبور عروق و اعصاب مهم آرنج از نزدیکی محل عمل جراحی، احتمال بروز آسیب در آنها وجود دارد. این آسیب ها معمولا خفیف و موقتی هستند ولی میتوانند ندرتا شدید و دائمی باشند.
گاهی اوقات مفصل آرنج آنچنان خراب میشود که دیگر نمیتواند کار خود را به درستی انجام دهد. آرنج دچار درد و محدودیت حرکتی شدید شده و عملکرد آن دچار اختلال میگردد. در این وضعیت عمل جراحی تعویض مفصل آرنج میتواند به بیمار کمک کند.
در عمل جراحی تعویض مفصل آرنج سطح مفصلی پایین استخوان بازو و سطوح مفصلی بالایی استخوان های رادیوس و اولنا خارج شده و سپس مفصل مصنوعی که بصورت یک لولا است جایگزین مفصل اصلی میشود.
مفصل مصنوعی از جنس فلز و پلاستیک محکمی به نام پلی اتیلن است. این مفصل دو زائده بلند به نام دسته دارد. دسته بالایی در داخل کانال استخوان بازو و دسته پایینی در داخل کانال استخوان اولنا رفته و در آنجا محکم میشوند.
اتصال این دسته ها در داخل کانال استخوان های ذکر شده معمولا با استفاده از چسب مخصوصی به نام سیمان استخوانی Bone Cement صورت میگیرد.
البته ممکن است برای اتصال اجزاء فلزی مفصل مصنوعی به استخوان از روشی بجز سیمان استفاده شود. در این روش سطح رویی فلز مورد استفاده را با خلل و فرج فراوان میسازند تا با رشد سلول های استخوانی به درون آنها اتصال محکمی بین فلز و استخوان ایجاد شود. نوع اول مفصل مصنوعی را نوع سیمانی و نوع دوم را مفصل بدون سیمان مینامند.
