Dr.Majid Dastani PT, Bcs,Msc, DPT

هنگامی که در رباط های شما (بافت هایی که استخوان ها را متصل می کنند) مشکل عصبی رخ می دهد، درد مچ پا ایجاد می‌شود. اکثر انقباضات مچ پا در لبه های جانبی رخ می دهد که گاه ممکن است در هنگام رانندگی هم برای شما اتفاق افتاده و باعث شود که درد زیادی در ناحیه مچ پا ایجاد شود.

 

علل درد مچ

 

علل درد مچ پا به شرح زیر هستند:

 

·         تاندونیت آشیل

·         پارگی تاندون آشیل

·         پارگی تاندون مچ پا

·         شکستگی کنده شده

·         زائده های استخوانی

·         شکستگی استخوان قوزک پا

·         بورسیت

·         نقرس

·         استئو آرتریت

·         نقرس کاذب

·         آرتروز غیر فعال

·         آرتریت روماتوئید

·         آرتروز عفونی

·         پیچ خوردن قوزک

·         پیچ خوردن و دررفتگی مچ پا

·         شکستگی ناشی از فشار

        سندرم تونل تارسال ، سندرم تونل تارسال یک عارضه‌ی دردناک است که کف پا را درگیر کرده و علت ایجاد آن، فشار بر روی عصب تیبیال خلفی است که از درون تونل تارسال می‌گذرد. تونل تارسال در زیر قسمت استخوانی مچ پا قرار گرفته و علائم سندروم تونل مچ پا درد و سوزش در کف پا و تیر کشیدن و سوزن سوزن شدن تا قوس پا می‌ باشد. داروهای ضدالتهاب و تزریق آستروئید معمولاً برای درمان سندروم تونل تارسال مچ پا تجویز می‌شوند. وسایل طبی مانند ارتز، بریس و اسپلینت نیز به همراه روش‌های درمانی فیزیوتراپی برای کاهش التهاب و برداشتن فشار از روی عصب مورد استفاده قرار می‌گیرند.

                                 

مچ پا شبکه‌ای پیچیده از استخوان‌ها، رباط‌ها، تاندون‌ها و ماهیچه‌ها است که برای تحمل وزن بدن به‌اندازه کافی قوی است و شما را قادر به حرکت می‌کند اما مستعد آسیب و درد نیز هست. درد مچ پا به هرگونه درد یا ناراحتی در مچ پا اشاره دارد. این درد می‌تواند ناشی از آسیب، مانند پیچ خوردن مچ پا یا یک بیماری پزشکی مانند آرتروز باشد.

ممکن است درد در داخل یا خارج از مچ پا یا در امتداد تاندون آشیل، جایی که عضلات پا به استخوان پاشنه متصل می‌شود، احساس شود. اگرچه درد مچ پا معمولاً به‌خوبی به درمان‌های خانگی پاسخ می‌دهد، اما ممکن است زمان‌بر باشد. در صورت وجود درد شدید مفصل مچ پا، به‌ویژه اگر به علت صدمه باشد، حتماً به متخصص فیزیوتراپ مراجعه کنید.

علائم و نشانه‌ها

 

·         تورم مچ پا

·         بی‌حسی یا گزگز

·         بی‌ثباتی

·         درد سوزشی

·         عدم توانایی تحمل وزن در مچ پای آسیب دیده

·         سفتی

·         ضعف

 

مشکلاتی که در مناطق نزدیک به مچ پا بروز می‌کند، عبارتند از:

 

·         انسداد عروق خونی در ساق پا

·         درد یا آسیب پاشنه پا

·         آسیب عصبی (مانند سندرم تونل تارسال یا سیاتیک)

                                 

حتی یک آسیب دیدگی مچ پای به نسبت ساده می‌تواند برای فرد (حداقل در ابتدا) بسیار دردناک باشد. در این حالت معمولاً استفاده از درمان های خانگی می تواند در بهبود ناراحتی ایجاد شده و درمان ورم مچ پا مفید و سودمند باشد.

 

 

در صورت مشاهده علائم زیر بلافاصله به مرکز فوریت های پزشکی مراجعه کنید:

 

·         ایجاد درد یا ورم مچ پا

·         مشاهده یک جراحت باز یا آسیب شدید

·         مشاهده علائم عفونت همچون قرمز شدن، گرم شدن و ناراحتی در عضو آسیب دیده یا تب بالای 100 درجه فارنهایت (37.8 درجه سانتی گراد)

·         عدم توانایی تحمل هر گونه وزن بر روی پا

 

در موارد زیر جهت ملاقات با پزشک برنامه ریزی لازم را انجام دهید:

 

1.      ایجاد ورم دائم که پس از دو تا پنج روز به درمان های خانگی واکنش مناسب نشان نمی دهد.

2.      ایجاد درد مداوم که با گذشت چند هفته بهبودی در وضعیت آن مشاهده نمی شود.

 

تشخیص

 

چنانچه دچار درد مچ پا هستید، باید بلافاصله به منظور تشخیص درست و درمان کامل، به پزشک مراجعه کنید. پزشک یک سری آزمایش های فیزیکی بر روی مچ پایتان انجام می دهد و در مورد فعالیت های شما و سوابق پزشکی شما سوالاتی خواهد پرسید. سپس علایم بیماری را بررسی می کند. تمامی علایمی که به آن دچار هستید را به طور کامل برای پزشک بازگو کنید در غیر این صورت پزشک قادر به تشخیص صحیح بیماریتان نخواهد بود. آزمون های تشخیصی مثل اشعه ی X ممکن است تمامی مشکلات را به طور کامل نشان ندهد. بنابراین پزشک شما ممکن است سایر آزمون های تصویربرداری پزشکی را توصیه کند؛ مثل MRI یا سی تی اسکن. در برخی موارد کشیدن مایع سینوویال (مایعی که در فضای مفصل وجود دارد) ممکن است برای بررسی ضروری باشد.

                                 

هر نوع درد و ناراحتی درمچ پا به عنوان دردمچ پا شناخته می شود. درد مچ پا می تواند براثر آسیب دیدگی مانند دررفتگی مچ پا، رگ به رگ شدن مچ پا یا شکستگی مچ پا یا بیماری مانند آرتروز ایجاد شود.شکستگی استخوان مچ پا یکی از آسیب دیدگی های رایج در بین افراد در تمام سنین، با تمام علایق و نیز تمام روش های زندگی است. نحوه ی درمان درد مچ پا ، به شرایط خاص فرد و علائم او بستگی دارد. برنامه‌ی درمانی ممکن است شامل گزینه‌های جراحی و یا روش‌های بدون جراحی باشد.

 

درمان درد مچ پا

 

    استفاده از داروهای مسکن درد: استفاده از داروهای کاهنده‌ی ورم و التهاب (مانند آسپیرین و ایبوپروفن)

    استراحت: زمانی که شما احساس درد می‌کنید، باید از انجام هرگونه فعالیتی که ممکن است باعث شدیدتر شدن درد شود، خودداری کنید. برای بهبودی آسیب، باید به آن زمان داده و از تحت فشار قرار دادن آن پرهیز کرد.

    یخ: برای کاهش ورم و درمان پیچ خوردگی پا می‌توان از یخ استفاده کرد.

    فشار: مچ پای خود را با یک حوله‌ی گرم تحت فشار قرار دهید.

    بالا بردن پاها: بالا بردن پاها می‌تواند به‌سادگی فشار را از روی آن ها برداشته و به آن ها اجازه‌ی استراحت دهد. همچنین با انجام این کار، خون از پاها خارج‌شده و ورم کاهش می‌یابد.

    نمک‌های اپسوم: بسیاری از ورزشکاران درمی‌یابند که استفاده از نمک‌های اپسوم می‌تواند دردهای خفیف در پا و مچ پا را کاهش دهد. مقداری از این نمک ها را در آب گرم حل کرده و پاها را درون آن قرار دهید.

    تزریق کورتیزون (استروئید): به منظور کاهش درد و ورم. اگر تنها یک یا دو مفصل ملتهب شده و ایجاد درد می‌کنند، تزریق استروئید پیشنهاد می‌شود.

    ماساژ: ماساژ ملایم پاها می‌تواند از میزان ناراحتی کاسته، عضلات را شل کرده و همچنین جریان خون را تقویت کند.

    پوشیدن کفش مناسب: بسته به نوع جراحت وارد شده، استفاده از کفش‌های نامناسب می‌تواند اوضاع را وخیم‌تر کند. کفش و کفی‌های طبی، بسیار بهتر از کفش‌های معمولی و اسپرت می‌توانند از پا، زانوها و مچ پا حفاظت کنند.

    تمرینات مربوط به درد مچ پا: توجه شود که هر گونه ورزش با نظر پزشک معالج انجام شود.

    جراحی: شکستگی های وخیم و یا تاندون های پاره شده، برای درمان نیازمند عمل جراحی می‌باشند. اعمال جراحی استفاده شده برای درمان اختلالات مچ پا عبارت اند از:

 

•        بازسازی استخوان‌ها و مفاصل مچ پا

•        برداشتن بافت آسیب دیده (دبریدمان)

•        کشیدن پشت پا به منظور برداشتن فشار از روی تاندون آشیل

•        خشک کردن (فیوژن) مفصل مچ پا به منظور افزایش ثبات آن (آرترودز)

•        تعویض مفصل مچ پا (آرتروپلاستی)

 

                                 

این تمرینات را برای افزایش دامنه حرکت مچ پای خود پس از آسیب انجام دهید. هر یک از این تمرینات باید 10 بار در یک دور انجام شود.

 

تمرین دورسی فلکشن

 

1- در حالی که تنها مچ پای خود را حرکت می‌دهید، پای خود را به سمت بینی خود خم کنید. ( زانو باید صاف باشد). این حرکت را تا زمانی ادامه دهید که احساس ناراحتی کنید و یا تا جایی که دیگر نمی‌توانید پای خود را عقب‌تر ببرید.

 

2- این موقعیت را برای 15 ثانیه نگه‌دارید.

 

3- به موقعیت اولیه بازگردید.

 

تمرین پلانتار فلکشن

 

1- در حالی که تنها مچ پای خود را حرکت می‌دهید و انگشتان پای شما رو به بالا هستند، پای خود را به سمت داخل بچرخانید، به طوری که کف پای شما روبروی پای دیگر باشد. این حرکت را تا زمانی ادامه‌ دهید که احساس ناراحتی کنید و یا تا جایی که دیگر نمی‌توانید پای خود را به داخل بچرخانید.

 

2- این موقعیت را برای 15 ثانیه نگه دارید.

 

3-سپس به موقعیت اولیه بازگردید.

 

تمرین چرخش به داخل (اینورژن)

 

1- در حالی که تنها مچ پای خود را حرکت می‌دهید، پای خود را به سمت جلو حرکت دهید. ( زانو باید صاف باشد). این حرکت را تا زمانی ادامه دهید که احساس ناراحتی کنید و یا تا جایی که دیگر نمی‌توانید پای خود را جلوتر ببرید.

 

2- این موقعیت را برای 15 ثانیه حفظ کنید.

 

3- به موقعیت شروع تمرین بازگردید.

 

تمرین چرخش به خارج ( اورژن)

 

1- در حالی که تنها مچ پای خود را حرکت می‌دهید و انگشتان پای شما رو به بالا هستند، پای خود را به سمت خارج بچرخانید، به طوری که از پای دیگر شما دور شود. این حرکت را تا زمانی ادامه دهید که احساس ناراحتی کنید و یا تا جایی که دیگر نمی‌توانید پای خود را به خارج بچرخانید.

 

2- این موقعیت را برای 15 ثانیه حفظ کنید.

 

3-سپس به موقعیت خنثی بازگردید.

 

تمرین الفبا

 

1- بر روی یک صندلی و یا بر روی لبه تخت نشسته وپای خود را آویزان کنید.

 

2- با حرکت دادن مچ پای آسیب دیده و با استفاده از انگشت بزرگ پای خود، هر بار یک حرف الفبا را در هوا بنویسید.

 

                                 

شاید شما تا به حال دچار پیچ‌خوردگی مچ پا شده باشید. هنگام پیچ‌خوردگی، تاندون‌های این ناحیه، دچار کشیدگی یا پارگی می‌شوند.

بیشتر اوقات پیچ‌خوردگی به دنبال گذاشتن پا روی یک سطح ناصاف، پایین آمدن نادرست هنگام پرش یا شوت کردن جسمی که به سادگی جابه‌جا نمی‌شود رخ می‌دهد. درد، تورم و مشکل در راه رفتن از علائم این حالت هستند.

 

این حرکات را می‌توانید به دنبال پیچ‌خوردگی وقتی که توانستید روی پاشنه فشار بیاورید انجام دهید تا دوره درمان خود را کوتاه‌تر کنید.

حرکت اول:
روی یک سطح سفت بنشینید و پاهای خود را دراز کنید. حوله‌ای را از زیر کف پای خود رد کنید و 2 سر آن را به دست بگیرید. حال بدون آن که زانویتان خم شود 2 سر حوله را به سمت خود بکشید و 30 ـ 15 ثانیه نگه دارید. این حرکت را 3 بار تکرار کنید.

حرکت دوم:
رو به دیوار بایستید و دست‌های خود را همسطح با سینه روی دیوار قرار دهید. زانوهای خود را کمی خم کنید و یک پا را عقب‌تر قرار دهید و به آرامی به سمت دیوار خم شوید تا در قسمت خلفی ساق پای خود احساس کشیدگی کنید.

انگشتان پای عقبی خود را به آرامی به سمت داخل زاویه دهید و پاشنه خود را روی زمین حفظ کنید. 30 ـ 15 ثانیه در همین وضعیت بمانید و به حالت اول برگردید. این حرکت را 3بار تکرار کنید.

حرکت سوم:
روی صندلی نشسته و کف پای خود را روی یک قوطی قرار دهید. پای خود را به سمت جلو و عقب از پاشنه تا میانه قوس پا حرکت دهید. 5 ـ 3 دقیقه این کار را تکرار کنید. این حرکت وقتی موثرتر است که هر صبح قبل از شروع فعالیت انجام شود.

مطالب مرتبط:

حرکاتی برای بهبود پارگی مینیسک

پیچ خوردگی داخلی مچ پا

حرکاتی برای تقویت عضلات ران

آسیب مچ

پا