Dr.Majid Dastani PT, Bcs,Msc, DPT

انتخاب نوع درمان به توسط پزشک ارتوپد و با در نظر گرفتن محل شکستگی، شکل شکستگی، شدت شکستگی، جابجا بودن یا نبودن آن و متغیرهای دیگر است.

نکته مهم اینست که در شکستگی های داخل مفصلی باید دقت بسیار بیشتری برای جااندازی بسیار دقیق قطعات شکسته شده صورت گیرد تا مفصل شست بعدا دچار استئوآرتریت نشود.

 

شکستگی های خارج مفصلی

 

در مواردی که شکستگی بدون جابجایی باشد درمان به توسط یک نوع گچ گیری خاص به نام اسپیکای کوتاه شست Short thumb spica انجام میشود که به توسط آن، پزشک ارتوپد انگشت شست را در وضعیت مناسب در گچ قرار میدهد.

 

اگر شکستگی همراه با جابجایی باشد پزشک معالج آنرا جااندازی کرده و در صورت پایدار بودن شکستگی ممکن است دست را مدتی در گچ اسپیکا قرار دهد. جوش خوردن شکستگی های شست معمولاً به چهار هفته وقت نیاز دارد و معمولاً دست به همین مدت در گچ باقی میماند. ممکن است در مدت این چند هفته پزشک ارتوپد از دست شما عکسبرداری کند تا مطمئن شود شکستگی شست شما جابجا نشده است.

 

شکستگی های داخل مفصلی

 

در شکستگی های داخل مفصلی یا شکستگی های بنت، جراح ارتوپد در اطاق عمل و معمولاً با بیحسی محلی اقدام به جااندازی بسته شکستگی میکند.

 

بعد از جااندازی شکستگی، محل شکستگی به توسط پین فیکس و ثابت میشود و پس از جراحی معمولاً دست تا مدتی در آتل گچی یا گچ اسپیکا میماند. در صورتیکه جااندازی بسته شکستگی موفقیت آمیز نباشد پزشک معالج اقدام به جااندازی باز شکستگی و سپس فیکس کردن محل شکستگی با استفاده از پین، پیچ یا پلاک میکند.

 درمان شکستگی شست چه بدون جراحی و چه با عمل جراحی انجام شود بعد از چند هفته که دست از آتل گچی یا گچ خارج میشود شست خوب خم و راست نمیشود.

 

بنابراین بیمار حتماً باید تا مدت چند هفته حرکات بخصوصی را که پزشک معالج یا فیزیوتراپ به او آموزش میدهد به درستی انجام دهد تا حرکات شست دوباره به وضع طبیعی برگردد.

 

یکی از نرمش های خوب به این صورت است که دست را در آب گرم گذاشته و به شست حرکات چرخشی میدهیم یا سعی میکنیم نوک شست را به نوک انگشت کوچک برسانیم. تقویت عضلات دست و شست با گرفتن یک توپ لاستیکی کوچک یا خمیر اسباب بازی در دست و بازی کردن با آن هم بسیار مفید است.

 

عوارض شکستگی های متاکارپ شست دست

مهمترین عارضه این شکستگی، استئوآرتریت یا آرتروز مفصل بین متاکارپ شست و استخوان تراپزوئید Trapezuid در مچ دست است. این عارضه در شکستگی های داخل مفصلی بنت و هنگامی که شکستگی خوب جااندازی نشده و بعدا بد جوش میخورد بوجود میاید.

استئوآرتریت میتواند موجب درد و محدودیت حرکتی در این مفصل شود. در صورت شدید بودن علائم، درمان جراحی بصورت جوش دادن دو استخوان ( متاکارپ شست و استخوان تراپزیوم) و یا خارج کردن استخوان تراپزیوم از مچ دست انجام میشود

 

                                 

.

علائم شکستگی های متاکارپ شست

 

درد شدید در محل شکستگی مهمترین علامت است. شدت این درد با فشار مستقیم به محل شکستگی بیشتر میشود. دیگر علائم شامل تورم، ناتوانی در حرکت دادن شست، تغییر شکل ظاهری شست و گاهی احساس گزگز انگشت است. تشخیص قطعی توسط پزشک ارتوپد با استفاده از رادیوگرافی ساده امکانپذیر است.

 

انواع شکستگی های شست

 

شکستگی های شست دست معمولا در قسمت پرگزیمال Proximal آن یعنی در طرفی که به مچ دست نزدیک تر است بوجود میاید. این شکستگی ها ممکن است داخل مفصلی باشند یعنی خط شکستگی بصورت مایل به داخل مفصل بین شست و استخوانچه ی مچ دست ( استخوانچه ای از مچ دست به نام تراپزیوم یا ذوزنقه ای که با متاکارپ شست مفصل میشود) رفته باشد. این شکستگی ها را شکستگی بنت Bennett’s fracture- subluxation مینامند.

 

در مواردی هم شکستگی خارج مفصلی است یعنی خط شکستگی بصورت عرضی یا مایل بوده ولی به درون مفصل امتداد نیافته است. شکستگی های داخل مفصلی از آن جهت که میتوانند ایجاد آرتروز بکنند اهمیت بیشتری داشته و باید با دقت بسیار بیشتری جااندازی و درمان شوند

 

                                 

.

اهمیت شکستگی های شست چیست

 

اکثر شکستگی های شست بدنبال ضربه مستقیم ایجاد میشوند مثلا بدنبال زمین خوردن، یا وقتی میخواهیم یک توپ را بگیریم و فشار توپ موجب ضربه به شست و به عقب بردن آن میشود.

 

گاهی شکستگی بدنبال ضربه غیر مستقیم مانند پیچ خوردن شست ایجاد میشود. در حین ورزش هایی مانند کشتی و اسکی این اتفاقات زیاد میفتد.

 

شکستگی های مفصلی باید بصورت بسیار دقیق جااندازی شده وگرنه ممکن است زمینه ساز ایجاد آرتروز در مفصل شوند. بخصوص شکستگی در محلی که متاکارپ شست به استخوان های مچ دست متصل میشود اهمیت زیادی دارد

 

                                 

.

انتخاب نوع درمان به توسط پزشک ارتوپد با در نظر گرفتن محل شکستگی، شکل شکستگی، شدت شکستگی، جابجا بودن یا نبودن آن و متغیرهای دیگر است.

 

بسیاری از شکستگی های انگشت دست بدون جابجایی هستند. تنها درمان این شکستگی ها بستن انگشت شکسته شده به انگشت مجاور با یک چسب است. این بستن باید طوری باشد که مفاصل انگشتان بتوانند به راحتی خم و صاف شوند. همچنین چسب بکار رفته باید حساسیت پوستی ایجاد نکند و نیاید خیلی محکم بسته شود.

اگر شکستگی همراه با جابجایی باشد پزشک معالج آنرا جااندازی کرده و در صورت پایدار بودن شکستگی، ممکن است دست را مدتی در آتل گچی قرار دهد. جوش خوردن شکستگی های انگشت معمولاً به سه هفته وقت نیاز دارد و معمولاً دست به همین مدت در آتل باقی میماند. ممکن است در مدت این سه هفته پزشک ارتوپد از دست شما عکسبرداری کند تا مطمئن شود شکستگی انگشت دست شما جابجا نشده است.

 

گاهی اوقات بعد از جااندازی بسته شکستگی پایدار نیست (یعنی به محض اینکه پزشک انگشت بیمار را رها میکند قطعات شکسته شده مجددا جابجا میشوند). در این موارد پزشک معالج پس از جااندازی بسته، پین هایی را از راه پوست به درون استخوان های شکسته شده وارد کرده و آنها را به یکدیگر متصل میکند.

 

گاهی اوقات مثلاً در مورد بعضی شکستگی های با جابجایی زیاد یا شکستگی های باز یا همراه با مشکلات عصبی یا عروقی ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی باشد. در این صورت جراح ارتوپد جراحی را در اطاق عمل و معمولاً با بیحسی محلی انجام میدهد.

 

بعد از جااندازی شکستگی، محل شکستگی به توسط وسایل فلزی مثل سیم یا پین یا پیچ یا پلاک فیکس و ثابت میشود. بعد از جراحی هم معمولاً دست تا مدتی در آتل گچی میماند.

 

همانطور که گفته شد گاهی اوقات بند انتهایی انگشت ممکن است بدنبال اصابت جسم سخت مانند ضربه چکش یا گیر کردن انگشت لای در، خرد شود. در این موارد معمولا پوست انگشت زخمی میشود و یا ممکن است زیر ناخن خونریزی کرده و کبود شود و یا حتی ممکن است ناخن از بستر خود کنده شود. این شکستگی ها نیازی به بستن ندارند و خودبخود جوش میخورند. درمان در این موارد باید بیشتر معطوف به وضعیت آسیب پوست و بستر ناخن باشد.

درمان شکستگی انگشت چه بدون جراحی و چه با عمل جراحی انجام شود بعد از چند هفته که دست از آتل گچی خارج میشود انگشتان دست بخصوص انگشت شکسته شده خوب خم و راست نمیشود. بیمار حتماً باید تا مدت چند هفته حرکات بخصوصی را که پزشک معالج یا فیزیوتراپ به او آموزش میدهد به درستی انجام دهد تا حرکات انگشت، دوباره به وضع طبیعی برگردد.

                                 

 

مهمترین علامت شکستگی انگشت دست درد است. این درد ممکن است با حرکت انگشت بدتر شود. فشار دادن محل شکستگی درد را بیشتر میکند. همراه با درد، تورم انگشت، خونمردگی، عدم توانایی در حرکت دادن انگشت، کوتاه شدن و یا تغییر شکل انگشت میتواند از علائم دیگر شکستگی انگشت باشد.

در صورتیکه بدنبال ضربه انگشت دست شما درد گرفته است به پزشک ارتوپد مراجعه کنید. بسیاری از افراد با این فکر که درد انگشت دست آنها بدنبال ضربه فقط یک کوبیدگی ساده است به پزشک مراجعه نمیکنند و وقتی بعد از چند هفته دردشان خوب نمیشود به نزد پزشک میروند.

 

متاسفانه همین تاخیر میتواند روی نتیجه درمان تاثیر منفی داشته باشد. تشخیص قطعی شکستگی انگشت به توسط رادیوگرافی ساده است

                                 

.

علت شکستگی انگشت دست

 

 علت شکستگی انگشتان دست ضربه است و این ضربه میتواند در حین کار یا فعالیت های تفریحی یا ورزشی بصورت ضربه مستقیم جسم سخت و یا فشار غیر مستقیم مانند پیچاندن انگشت ایجاد شود

.

انواع شکستگی های انگشت

 

شکستگی میتواند در هر کدام از سه بند انگشت ایجاد شود. شکستگی انگشتان ممکن است خارج مفصلی یا داخل مفصلی باشد. هر انگشت سه مفصل دارد و خط شکستگی در هر کدام از این مفاصل وارد شود مهم و خطرناک است.

 

این شکستگی ها باید بسیار به دقت جااندازی شوند تا بدون جابجایی جوش بخورند وگرنه در صورت بد جوش خوردن میتوانند در دراز مدت موجب ساییدگی مفصل شوند. شکستگی های خارج مفصلی معمولا بصورت عرضی یا مایل یا مارپیچی هستند.

 

گاهی اوقات بند انتهایی انگشت ممکن است بدنبال اصابت جسم سخت مانند ضربه چکش یا گیر کردن انگشت لای در، خرد شود

                                 

.