بادکش درمانی فیزیوتراپی 4 (دکتر مجید داستانی)
ابزار معمول بادکش درمانی و ویژ گی های آنها
بادکش های ساخته شده از شاخ حیوانات
این بادکش ها از شاخ حیواناتی چون گاوهای نر و بز ساخته می شوند و همچنان در بین اقلیت های قومی در نقاط دوردست چین مورد استفاده قرار می گیرند.
بادکش های ساخته شده از بامبو
این بادکش ها از چوب بامبوهای قدیمی و خیلی سخت ساخته می شوند. مزایای بادکش های از جنس بامبو عبارتند از: ساخت آسان، حمل و نقل آسان، کمترین هزینه و مقاومت بالا. معایب بادکش از جنس بامبو: خشک شدن چوب که باعث نفوذ هوا می شود و شفاف نبودن آن که مانعی برای مشاهده تغییرات به وجود آمده در پوست است.
بادکش های سفالی
این بادکش ها از گل ساخته می شوند و بیشتر به علت نرمی و ضخامت مناسب، برای بادکش گذاری با شعله آتش استفاده می شوند.
بادکش های شیشه ای
این بادکش ها از جنس شیشه مقاوم در برابر حرارت ساخته می شوند. بادکش های شیشه ای از نظر حجم و قطر بادکش به پنج دسته تقسیم می شوند. از این نوع بادکش بیشتر برای بادکش گذاری متحرک و نیز بادکش گذاری پس از طب سوزنی استفاده می شود. مزایای بادکش های شیشه ای: ظاهر بهتر، شفافیت برای مشاهده تغییرات پوست. معایب: انتقال سریع حرارت که باعث سوختن پوست یا شکستن شیشه می شود.
بادکش های لاستیکی
این بادکش ها از لاستیک هایی با انعطاف پذیری بالا ساخته می شوند و در اندازه های مختلف از بسیار کوچک برای نقاطی از گوش و بسیار بزرگ برای تمامی بدن وجود دارند. بادکش های لاستیکی بیشتر در روش ایجاد خلأ هوایی توسط بادکش (تخلییه هوا) به کار می روند.
مزایای بادکش های لاستیکی: به آسانی ضدعفونی می شوند، مقاومت بالایی دارند، می توانند در نقاطی مانند گوش، بینی، چشم ها، پوست سر، مچ ها و قوزک پا استفاده شوند. معایب: قیمت بالا و شفاف نبودن آن ها که امکان مشاهده پوست را از بین می برد.
بادکش های پلاستیکی
این بادکش ها از پلاستیک مقاوم در برابر حرارت ساخته می شوند و با بادکش های شیشه ای ویژگی های مشترک دارند. مزایا: احتمال شکستن کمتر، قابلیت جابه جایی آسان. معایب: عدم قابلیت مشاهده پوست و تغییر شکل آسان.
بادکش های طلقی مکنده (پمپی)
این بادکش ها از شیشه های آلی و یا پلاستیک های شفاف ساخته می شوند. مزایا: نیازی به روشن کردن آتش ندارند، خطر سوزاندن وجود ندارد؛ بی خطر و قابل اطمینان هستند، قدرت مکش آن ها قابل کنترل است، درد کمتری ایجاد می کنند و شفافیت آن ها امکان مشاهده پوست را می دهد. بادکش های پمپی، جهشی در پیشرفت بادکش ها هستند که مسیر تازه ای در استفاده از بادکش درمانی برای خانواده و خود درمانی به روی ما گشوده اند. (از این نوع بادکش در حجامت مرسوم در کشورمان نیز استفاده می شود و بهترین نوع بادکش برای استفاده در منزل است.)
بادکش های فلزی
این نوع بادکش ها از فلزهایی، چون مس، آلومینیوم و فولاد ضد زنگ ساخته می شوند و خصوصیات مشترکی با بادکش های سفالی و شیشه ای دارند. مزایای بادکش های فلزی: مقاومت بالا و سهولت در ضدعفونی کردن. معایب: قیمت بالا، انتقال سریع حرارت کهباعث سوختگی می شود و عدم توانایی در مشاهده تغییرات پوست.
علی رغم وجود انواع گوناگونی از بادکش ها، بیشترین استفاده در روش های بالینی را بادکش های شیشه ای و بادکش های پمپی دارند. به علاوه، در مواقع ضروری می توان از بادکش های جایگزین که لبه تیز ندارند، ضد حرارت هستند و قابلیت ایجاد مکش دارند، استفاده کرد. برای مثال: فنجان چای، جام ها، شیشه های خالی دارو و ظروف غذا و کاسه.
روش های معمول بادکش گذاری و ویژگی های آن ها
بادکش گذاری به وسیله آتش
بادکش گذاری با آتش، روشی است که طی آن به وسیله آتش، درون بادکش خلأ ایجاد می کنند و آن را روی بدن می گذارند. این روش، معمول ترین روش بالینی است. می توان این روش را توسط یک یا چندین بادکش به طور همزمان اجرا کرد که از آن ها با عنوان تک بادکش و چند بادکش یاد می شود. انتخاب تک بادکش یا چند بادکش به وسعت ناحیه درگیر در مشکل بستگی دارد. برای نقطه کوچک با یک نقطه حساس از روش تک بتدکش و برای نواحی وسیع تر بدن با چندین نقطه حساس، از روش چند بادکش می توان استفاده کرد. تعداد بادکش ها به فرم آناتومی آن قسمت از بدن بستگی دارد.
روش های گوناگونی از بادکش گذاری با آتش برای نقاط و قسمت های مختلف بدن به کار گرفته می شود. عموما" سه روش مختلف بادکش گذاری با آتش وجود دارد که عبارتند از: روش حرکت سریع آتش، روش انداختن آتش و روش پنبه سوزان. می توان از روش حرکت سریع آتش در همه قسمت ها و حالت یا پوسچرهای مختلف بدن در بادکش گذاری استفاده کرد. دو روش دیگر معمولا" برای موقعیت لترال (خوابیده به پهلو) به همراه بادکش گذاری متقاطع استفاده می شوند.
روش حرکت سریع آتش
یک پارچه لوله شده پنبه ای را با یک انبرک بگیرید و آن را در الکل (96 درصد) فرو ببرید. سپس آن را آتش بزنید و درون بادکش بچرخانید و فورا" خارج کنید. سپس بادکش را به سرعت بر روی نقطه مورد نظر قرار دهید.
توجه: برای جلوگیری از سوختگی، از الکل زیاد و نگه داشتن طولانی مدت پارچه پنبه ای روی بادکش خودداری کنید.
روش آتش انداختن
یک قطعه کاغذ و یا پارچه کتانی آغشته به الکل را آتش بزنید و درون بادکش بیندازید و پیش از آنکه کاغذ یا پارچه کاملا" آتش بگیرد، بادکش را بر روی پوست قرار دهید. بخشی از کاغذ را که در حال سوختن است، به طرف پایین قرار دهید تا از سوختن شخص جلوگیری شود. از این روش در قسمت های طرفین (پهلوها) شخص یا بیمار استفاده می شود.
روش پارچه ی پنبه ای سوزان
یک تکه پارچه پنبه ای به قطر تقریبی یک سانتی متر بردارید و پس از خیس کردن آن در الکل، آن را در وسط یا در ته بادکش بچسبانید. پارچه را آتش بزنید و بادکش را روی محور مورد نظر قرار دهید. این روش نیز در موقعیت های طرفین و جانبی مثل پهلو استفاده می شود. توجه داشته باشید برای جلوگیری از سوختگی از مقدار کمی الکل استفاده کنید.
بادکش گذاری سریع
بادکش گذاری سریع روشی معمول است که در معالجات بالینی استفاده می شود و اغلب برای قسمت های غیر نرم و غیر حساس استفاده می شود.
روش: ابتدا یک قطعه پارچه پنبه ای آغشته به الکل را با انبر یا انبرک بند آورنده خون بگیرید، آن را آتش بزنید و درون بادکش قرار دهید. سپس فورا" آن را خارج کنید و بادکش را روی محل مورد نظر قرار دهید و به سرعت بردارید و این عمل را دوباره تکرار کنید تا پوست قرمز شود. دقت کنید که دهانه بادکش همیشه باید رو به پایین باشد. گوله پنبه باید به سرعت هر چه تمام تر در انتهای بادکش قرار گیرد تا از داغ شدن و سوزاندن جلوگیری شود. اگر بادکش بیش از حد داغ شد از بادکش دیگری استفاده کنید.
عراق